Bilderbergconferentie: mysterieuze brainstorm voor de elite van de elite

Om de conferentie hangt traditiegetrouw een zweem van geheimzinnigheid. Er is geen agenda en genodigden mogen achteraf niks vertellen. Wat er precies besproken wordt tijdens de bijeenkomsten weet dus niemand.

Dat is ook precies de bedoeling. Deelnemers moeten het gevoel hebben dat ze 'vrijuit kunnen spreken in een vertrouwde omgeving', aldus de organisatie.

Toch maakt Bilderberg, in tegenstelling tot in de beginjaren, ter indicatie jaarlijks een lijst 'sleutelonderwerpen' bekend. Die variëren deze keer van 'een stabiele strategische orde' tot 'klimaatverandering' en van 'de toekomst van het kapitalisme' tot 'de ethiek van kunstmatige intelligentie'.

Wie komen er?

De gastenlijst verschilt van jaar tot jaar. Geïnteresseerden kunnen zich niet zelf aanmelden, maar worden uitgenodigd door een speciale commissie. Het criterium is dat zij 'een interessant perspectief op de discussie' kunnen bieden. Oftewel: je moet echt iets kunnen toevoegen aan het gesprek.

In de praktijk bestaat de gastenlijst voor grofweg een derde uit politici en voor twee derde uit andere mensen. Dat zijn voornamelijk bestuurders van grote bedrijven en banken, maar ook wetenschappers, royals en invloedrijke journalisten, al mogen die geen verslag doen van de bijeenkomst.

Bilderberg publiceert tegenwoordig voorafgaand aan elke conferenties de gastenlijst. Zo weten we dat premier Mark Rutte dit jaar aanwezig is in Zwitserland, net als GroenLinks-Kamerlid Kathalijne Buitenweg en minister Sigrid Kaag voor Buitenlandse Handel.

Ook koning Willem-Alexander geeft acte de présence. Hij heeft warme banden met de Bilderberg-organisatie, aangezien zijn opa prins Bernhard een van de oprichters was. Elk jaar is minstens één lid van het koningshuis aanwezig, meestal de koning zelf.

Koude Oorlog

De conferentie werd in 1954 voor het eerst gehouden in hotel De Bilderberg in Oosterbeek, midden in de Koude Oorlog dus. Het idee was om de banden tussen Noord-Amerika en Europa aan te halen.

Dat doel bestaat nog steeds. Dat blijkt onder meer uit onderwerpen als 'Rusland', 'China' en 'de volgende stap voor Europa'. Maar ook de gasten komen nog steeds voor ongeveer twee derde uit Europa en voor een derde uit Noord-Amerika.

Bekende internationale namen dit jaar zijn onder meer Jared Kushner, de schoonzoon/adviseur van de Amerikaanse president Donald Trump, Annegret Kramp-Karrenbauer, de beoogde opvolger van Angela Merkel, en Jens Stoltenberg, secretaris-generaal van de Navo.

Chatham House Rules

Tijdens de bijeenkomsten is er geen agenda en geen protocol. Ook is er geen gewenste uitkomst, laat staan een slotverklaring. Verder gelden de 'Chatham House Rules'. Dat houdt in dat deelnemers de informatie uit de conferentie mogen gebruiken, maar alleen als die informatie niet herleidbaar is tot een specifieke persoon of organisatie.

Het idee is dat de deelnemers zich zo vrij mogelijk voelen om te brainstormen, in de wetenschap dat niemand ze ter verantwoording zal roepen voor wat ze hebben gezegd, niet hun bedrijf, niet hun klanten en niet hun kiezers.

Deze geheimzinnigheid wordt nog eens versterkt doordat de plek waar de conferentie gehouden wordt, die van oudsher verandert in een vesting. Door de aanwezigheid van premiers en koningen zijn de beveiligingseisen zeer streng.

Samenzweringstheorieën

Dat alles maakt de Bilderbergconferentie ideaal voer voor complotdenkers. Elk jaar doen de wildste verhalen de ronde over de bijeenkomst. Zo zou de kredietcrisis tot in detail zijn voorbereid op de conferentie en zouden er plannen zijn om 80% van de wereldbevolking te doden, om overbevolking tegen te gaan.

Een terugkerend thema is dat op de Bilderbergconferentie zou worden gewerkt aan een Nieuwe Wereldorde, een soort wereldwijde schaduwregering. Volgens linkse samenzweringstheorieën zou deze werken aan de wereldwijde dominantie van het kapitalisme, terwijl rechtse complotdenkers juist vrezen voor communistische overheersing.

Kritiek

Er is ook serieuze kritiek. Want het besloten karakter van de bijeenkomst maakt het bijvoorbeeld lastig voor de Tweede Kamer om zijn controlerende taak uit te voeren, mochten er politieke besluiten worden genomen. Met name de SP heeft hier meerdere keren Kamervragen over gesteld.

Of er daadwerkelijk belangrijke besluiten worden genomen op de conferentie, weten we simpelweg niet. Laat staan hoe verregaand deze besluiten zijn. Want, helaas voor ons gewone stervelingen: what happens at Bilderberg, stays at Bilderberg.