Geen ontslag voor cipiers die deuren Rotterdamse gevangenis openlieten

De Schie is een van de zwaarst beveiligde gevangenissen van Nederland. De Rotterdamse inrichting herbergt onder meer gedetineerden met een extreem risico op vluchtgevaar. Zo zat Willem Holleeder er jarenlang gevangen. Daarnaast is het een van de twee Nederlandse gevangenissen met een terroristenafdeling.

Vuilniszak

Desalniettemin wist een gevangene eind 2018 te ontsnappen, door in een vuilniszak te kruipen. Dat die opmerkelijke ontsnapping niet bij alle gevangenisbewaarders leidde tot de allerhoogste vorm van waakzaamheid, blijkt uit vier gisteren openbaar geworden uitspraken van de Rotterdamse kantonrechter.

Uit de uitspraken blijkt dat een wachtcommandant en een aantal complexbeveiligers in de nacht van 4 op 5 februari een hele trits veiligheidsprotocollen overtraden. Zo klemden zij de deuren van de veiligheidssluis open met plastic bakjes en borstels, om zelf vrij door de gangen te kunnen lopen.

Pizzabezorger

Ook bestelden zij een pizza en lieten de bezorger na 10 uur ’s avonds toe, door de buitenpoort van de gevangenis te openen. Dat is na dat tijdstip ten strengste verboden, als er geen sprake is van een calamiteit of toestemming van de directie.

Bovendien controleerde de cipier die het voedsel in ontvangst nam de pizzadoos niet op smokkelwaar. Het detectiepoortje kon ook niet waarschuwen voor een gevaarlijke inhoud, omdat de vrouw er met een sleutelbos doorheen liep.

Geen incident

Opmerkelijk is dat de inbreuk op de veiligheidsvoorschriften geen incident was. Zo verklaarden alle betrokken cipiers tijdens de rechtszaak dat het openklemmen van deuren een gangbare praktijk is. De leiding zou zelfs op de hoogte zijn.

Hoewel de werkgever dit ontkende, acht de kantonrechter het op basis van verklaringen en videobeelden waarschijnlijk dat die praktijk inderdaad regelmatig voorkomt.

Daarbij zou er volgens de gevangenisbewaarders een angstcultuur onder medewerkers heersen. Uit angst voor ontslag zouden medewerkers geen misstanden durven te melden.

Veiligheidsrisico

Dat laatste ging in dit geval niet op. De zaak kwam juist aan het licht omdat een van de aanwezige cipiers de zaak meldde. De Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI), waaronder De Schie valt, stelde een onderzoek en stapte naar de rechter om vier werknemers te ontslaan.

Volgens de werkgever handelden de vier 'ernstig verwijtbaar' en leidde dat tot een 'onacceptabel veiligheidsrisico'.

Steken laten vallen

De Rotterdamse kantonrechter zegt te snappen dat de DJI belang heeft bij een strikte naleving van de regels en protocollen, zeker binnen een zwaar beveiligde inrichting met een terroristenafdeling. Ook vindt de rechter dat de gevangenenbewaarders steken hebben laten vallen.

Toch oordeelt de kantonrechter dat de cipiers, die tussen 15 en 23 jaar in dienst waren, niet ontslagen mogen worden. De rechter vindt dat de fouten niet zo ernstig verwijtbaar zijn, dat ontslag gerechtvaardigd is.

Routinematig werken

Daarbij speelde een rol dat het openklemmen van de deuren tijdens de nachtdienst waarschijnlijk gebruikelijk was. De gevangenisdienst had duidelijker moeten wijzen op de regels, aldus de kantonrechter.

"Een werkgeefster als DJI dient er voor te waken dat ervaren medewerkers routinematig werken, als gevolg waarvan er te los met de veiligheidsvoorschriften wordt omgegaan."

Of de Dienst Justitiële Inrichtingen tegen de uitspraken in hoger beroep gaat, is nog onzeker. Volgens woordvoerder Miral Scheffer bestudeert de dienst de uitspraken nog. Over de praktijk van opengeklemde deuren en de vermeende angstcultuur wil de gevangenisorganisatie niets zeggen.