Wat als een horecazaak zonder toestemming opent? 'We waarschuwen vooral'

Ook in december dreigde een groep horeca-ondernemers in vijftig gemeenten om vroegtijdig open te gaan. Dat bleef - net als eerder in het voorjaar van 2020 - bij een dreigement. Want in de praktijk gaan zaken nauwelijks open en worden weinig boetes uitgeschreven, blijkt uit een rondgang van RTL Z.

De vraag is of de deuren nu wel opengaan. Veel ondernemers stellen dat zij het financieel niet meer redden als zij nog langer dicht blijven. Volgens hen is er geen enkel perspectief en ook leeft er grote onvrede over de uitbetaling van de Tegemoetkoming Vaste Lasten (TVL), die volgens brancheverenging KHN later komt dan verwacht.

'Boetes niet de intentie'

Minister Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid, CDA) gaf vandaag alvast een voorschot. "Als mensen in strijd met de maatregelen handelen: ga dat nou niet doen. Dan krijg je eerst een boete, en vervolgens wordt je zaak gesloten. Dan ben je helemaal de verkeerde kant op", zei de minister, die verder geen verwachtingen wilde wekken wanneer versoepelingen mogelijk zijn.

De laatste maanden waren er mondjesmaat horecazaken die hun deuren openden. In Amsterdam, de stad waar volgens de laatste cijfers van het CBS met 7600 de meeste horecazaken zijn gevestigd, zijn sinds kerst na meldingen of signaleringen tachtig horecazaken bezocht of gecontroleerd door handhavers.

In de praktijk krijgt een zaak die zich niet aan de regels houdt eerst meerdere waarschuwingen. In 54 gevallen ging het in Amsterdam om een mondelinge waarschuwing, terwijl 29 horecazaken een brief kregen van de gemeente. "Handhavers lopen langs en wijzen mensen erop als er regels worden overtreden", zegt een woordvoerder van de gemeente. "Wij waarschuwen vooral, boetes zijn niet de intentie. Pas als mensen zich echt niet aanpassen gaan we over op andere zaken."

Last onder bestuursdwang

Blijft een ondernemer open, dan volgt een boete van 4000 euro. In het uiterste geval wordt een zogeheten last onder bestuursdwang opgelegd, waarbij een bedrijf bij een volgende overtreding direct voor een week wordt gesloten (eerder was dit twee weken).

In de hoofdstad kregen drie zaken zo'n herstelsanctie, twee ervan gingen een week dicht. Ook in Breda werden twee kroegen tijdens carnaval onder bestuursdwang gesloten omdat zij gasten binnenlieten. In de gemeente Utrecht zijn in de huidige lockdown nog helemaal geen boetes uitgeschreven, alleen enkele schriftelijke waarschuwingen.

Politie: wij signaleren alleen

Het gaat in alle gevallen om bestuurlijke boetes. De politie heeft vooral een signaleringsfunctie, zo laat ze weten. "Het is niet aan agenten om zo'n boete van 4000 euro uit te schrijven", zegt een politiewoordvoerder. "Die kan wel signaleren en gegevens noteren, maar het zal eerder voorkomen dat er melding wordt gedaan door burgers. Dan wordt er opgetreden. Maar wij hebben niet het idee dat het zich op hele grote schaal voordoet. Het is op een hand te tellen."

In de praktijk is het vooral de buitengewoon opsporingsambtenaar (boa) die horecazaken controleert. Maar ook daar merken ze niet dat het aantal overtredingen in de horeca toeneemt, zegt bestuurder Eric Lakenman van de Nederlandse BOA Bond. "Maar wij volgen de maatschappelijke discussie en begrijpen dat ondernemers zich niet gehoord voelen en manieren verzinnen om toch open te kunnen. Er is vooral veel begrip."

Geen landelijke richtlijn

Volgens Lakenman is er landelijk gezien nog geen duidelijke richtlijn als het gaat om handhaving van de horeca. "Dat verschilt per veiligheidsregio. De handhavers op straat zitten er relaxed in. Het is niet aan ons, maar als een burgemeester vindt dat er prioriteit moet worden gegeven aan handhaving, dan doen wij dat. Het is nu vooral afwachten."

In Rotterdam zegt de gemeente 'in goed gesprek' te zijn met de lokale horeca-afdeling van KHN. "Wij kennen de signalen en zijn in gesprek met ondernemers die protesteren. Wij weten op dit moment niet wat dat van ons gaat vragen, maar volgen qua maatregelen het kabinet", zegt een woordvoerder.

Mocht daadwerkelijk een groot aantal ondernemers openen, weten ze in Amsterdam in ieder geval dat ze handhavers te kort zullen komen. "Er zijn niet genoeg handhavers in Nederland. Maar het is toch vooral de eigen verantwoordelijkheid van de ondernemers wat zij zullen doen."