Oven uit, kassen leeg: hoge gasprijs brengt ondernemers in problemen
De hoge gasprijzen brengen steeds meer sectoren in de problemen. Met name grootverbruikers in de industrie en glastuinbouw maar ook sommige bakkers. Tegen de hoge gasprijs valt niet meer op te produceren en dat betekent minder produceren of failliet gaan. "Ik kom gewoon niet meer uit de kosten."
De gasprijzen gaan al maanden op en neer maar blijven hoog. Al eerder dit jaar legden grootgasverbruikers als aluminiumfabriek Aldel in Delfzijl en zinkfabriek Nyrstar in Budel de productie deels stil. Nu volgen ook bedrijven in andere sectoren.
René Tielemans heeft een groentekwekerij. Hij is in de afgelopen 25 jaar nog nooit zoveel geld kwijt geweest aan gas. "Het was altijd tussen de 10 en 40 cent per kuub, vorige week was het zelfs 1,80 euro."
'Tuinders vallen om'
De prijs van een komkommer bestaat bij hem voor de helft uit energiekosten, legt hij uit. Dus als de prijzen stijgen, houdt hij minder over aan een komkommer. Tuinders hebben vaak contracten met leveranciers. Zomaar de prijzen verhogen als de kosten stijgen, gaat vaak niet.
Tielemans: "Ik heb nu besloten minder te telen. Een deel van de kas blijft dus leeg." Anders komt hij gewoonweg niet uit de kosten. "Als dit zo blijft gaan er echt tuinders omvallen."
Extreme situatie
Die constatering doet ook Adri Bom Lemstra, voorzitter van Glastuinbouw Nederland. "Tuinders komen nu echt in de problemen." Anders dan particulieren sluiten bedrijven een deel van hun energiecontract af voor de langer termijn en, in de tuinbouw, voor een kwart op de korte termijn.
Op die manier zijn bedrijven flexibeler en kunnen ze, als dat nodig is, de productie verlagen. Maar dat betekent ook dat als de gasprijs zo extreem stijgt zoals nu, je flink duurder uit bent. Het is zo extreem gestegen dat je niet meer echt kunt spreken van ondernemersrisico, zegt Bom Lemstra.
De sector is nu in gesprek met de betrokken ministeries. "Dit moet echt worden opgelost." Ze denkt aan voorzieningen zoals het uitstellen van het terugbetalen van de NOW, de noodsteun voor ondernemers.
Hoge gasprijs kan winst wegvagen
ABN Amro verwacht dat de gasprijs ook in 2022 hoog blijft. In een rapport eerder dit jaar stelt het dat 'in veel branches de fors gestegen tarieven de gehele winst kunnen wegvagen'.
De bank stelde een lijst samen van de twintig meest energie-intensieve branches. Hierin staat ook de voedingsmiddelenindustrie. Ook hier wordt veel energie verbruikt, maar zijn de marges dun.
Honderden euro's per week
Bij de bakkerij van Jan en Annalies de Leeuw, in het Utrechtse Zegveld, wordt daarom op maandag en dinsdag geen brood meer gebakken. Het is niet meer rendabel op die dagen vanwege de hoge gasprijs. De ondernemers hebben een variabel contract, en de rekening ging de laatste maanden met honderden euro's per week omhoog.
"De oven staat uit, om dus geld te besparen", vertelt Jan de Leeuw. Zijn oude oven verbruikt veel gas. Een nieuwe oven aanschaffen, zit er niet in. "Ik ben 62 jaar, een nieuwe oven kost een kleine 100.000 euro en dat ga ik niet in 5 jaar terugverdienen."
Zijn klanten hebben er gelukkig begrip voor, zegt hij, dat hij maandag en dinsdag geen vers brood heeft. Maar geld verdienen met brood wordt met deze gasprijzen wel steeds moeilijker.