Oekraïense Anna en Diana zoeken werk in Nederland: 'Helpen om kost te verdienen'

Ze leefden in schuilkelders, in angst onder het geluid van bommen, maar Anna (43) en haar moeder en zus wisten op 11 maart per bus hun woonplaats Dnipro te ontvluchten. Uiteindelijk bereikten ze een opvangplek bij de grens in Polen en werden ze een dag later opgehaald door Anna’s zwager die met haar zus en twee kinderen in Capelle aan den IJssel woont. 

En daar zitten ze nu met zijn zevenen, amper twee weken. "We hebben gelukkig weer voldoende bijgeslapen en gegeten", vertelt ze. "In Polen, Nederland, we worden zo vriendelijk en met open armen ontvangen. Mensen stoppen zelfs om te vragen of we wel een plek hebben om te wonen."

Helpen kostwinnen

Dat hebben ze, al is het best een drukke boel. "Mijn zwager verdient nu de kost voor zeven mensen, ik wil hem graag helpen", zegt Anna. Ze zoekt dan ook een baan in de omgeving van Rotterdam en hoopt op termijn ook op een woning. "Ik ben hier eerder geweest en dat is goed bevallen."

Anna had een baan als accountmanager bij een bedrijf dat vergelijkbaar is met Mediamarkt. Op dit moment doet ze nog een klein beetje werk op afstand. Maar dat organiseren in oorlogstijd is lastig. "Mijn manager is optimistisch, denkt dat de oorlog snel voorbij is en we kunnen gaan bouwen." 

Anna zegt ervoor te bidden. "Mijn moeder wil haar tuin terug, mijn zus studeren. We hebben maar twee tassen mee kunnen nemen."

Baan in sales

Een baan in sales zou het meest passen, denkt de Oekraïense. "Die processen snap ik." Anna spreekt bovendien goed Engels, heeft een bachelor in taalkunde en werkte tot twee weken geleden nog full time. Met hulp van sociale media, Nederlandse contacten en een krappe arbeidsmarkt moet die baan er naar verwachting snel komen.

Ook Diana zoekt werk in Nederland. "Ik ben een webdesigner met meer dan tien jaar ervaring en een masterdiploma op zak", schreef ze ruim een week geleden op Linkedin. Ruim vijfduizend likes en tweehonderd persoonlijke berichten kwamen er binnen. "Totaal onverwacht.", zegt ze.

Onderdak bij vrijwilligers

Twee weken geleden zat Diana nog in Kiev, maar door de oorlog kwam ze in de buurt van Hoofddorp terecht. "Ik zit nu in een huis van een stel dat zich vrijwillig meldde." Ze hoopt op een baan als grafisch ontwerper of webdesigner: "Ik kan bedrijven helpen met het verbeteren van hun websites en online sales."

Op haar CV staat prominent de vlag van Oekraïne en de tekst: "Ik ben gevlucht voor de oorlog." Haar bericht leverde tot nu toe twee aanstaande sollicitatiegesprekken op en een aantal serieuze aanbiedingen van bedrijven, zegt Diana. "Ik doe mijn best om iedereen te beantwoorden, daar heb ik nu veel werk aan."

Werkvergunning

Vanaf april kunnen mensen uit Oekraïne in elk geval eenvoudiger aan de slag en is een normaal verplichte tewerkstellingsvergunning niet nodig, zo zegt het kabinet. Die vergunning maakte het voor Oekraïners bijna onmogelijk om hier te werken, onder meer omdat EU-werknemers voorrang krijgen.

Beschermde status

De Europese ministers van Binnenlandse Zaken sloten deze maand ook een principeakkoord over een tijdelijke beschermde status voor Oekraïners, waarmee zij vrij in EU-landen kunnen verblijven en mogen werken. Ook krijgen ze toegang tot zorg en onderwijs.

Deze tijdelijke regels betekenen volgens Jan Cremers, onderzoeker op het gebied van arbeidsmigratie bij de Tilburg Law School, dat Oekraïners tot drie jaar in de Europese Unie kunnen verblijven, zonder dat zij asiel hoeven aan te vragen. "Daardoor kunnen ze ook eerder aan het werk in Nederland", zegt hij.

'Unieke situatie'

Volgens Cremers is de situatie bijzonder. "Bij de recente vluchtelingenstroom uit Syrië zag je dit bijvoorbeeld niet, terwijl er toen veel gekwalificeerde mensen naar Nederland kwamen", zegt hij. Oekraïne is dichter bij huis en voelt voor velen urgenter, denkt hij. De pijn wordt duidelijker gevoeld.

Ondertussen melden internationale werkgevers, waaronder uit Nederland, zich op het internet met banen voor Oekraïners. Bijvoorbeeld via Jobs For Ukraine. Ook de arbeidsbemiddelaars van Nederland staan te springen, meldde NOS al. Vluchtelingenwerk Nederland adviseert bedrijven met beschikbare banen zich te melden bij de lokale afdeling van het UWV.