Energie-intensieve industrie wil nu echt geld zien van kabinet

Vorige maand heeft Damco Aluminium Delfzijl (Aldel) 175 van de 200 mensen ontslagen, de productie ligt nagenoeg stil.

Moeilijk te voorspellen

Het bedrijf opereert naar eigen zeggen op de 'waakvlamstand'. Hoe lang het dat volhoudt is moeilijk te voorspellen. Aldel stuurde samen met de chemische fabrikant ESD-SIC en de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Papier- en kartonfabrieken (VNP) een brief naar de Tweede Kamer, waarin het vraagt om overheidssteun.

Consumenten worden vanaf volgend jaar namelijk gesteund met het energieplafond en het pakket voor het MKB wordt morgen bekend gemaakt. De energie-intensieve industrie moet het vooral zelf uitzoeken. "We voelen geen warmte vanuit de overheid, we worden niet gehoord", zegt Eric Wildschut, financieel directeur van Aldel.

Gebeurt niets

"In oktober vorig jaar hebben we de productie in onze hal deels uitgezet, omdat de stroomkosten uit de hand liepen. We dachten: het is tijdelijk, gaat wel over, maar inmiddels zijn we ruim een jaar verder." Wildschut wijst erop dat andere Europese landen wél de industrie steunen, of dat nou is met geld of met een plan. "Hier gebeurt weinig tot niets."

In de Kamerbrief schrijven de drie bedrijven dat het voelt alsof de overheid de energie-intensieve industrieën uit Nederland wil verwijderen, "zo worden de besparingsdoelen immers gemakkelijker gehaald. Bovendien is de werkloosheid nu laag waardoor het voor de tienduizenden werknemers ook niet zo'n probleem zou moeten zijn."

Subsidies

Sander de Bruyn, als milieu-econoom verbonden aan het onderzoeks- en adviesbureau CE Delft, ziet niets wat daarop wijst. "We zullen wel te maken krijgen met kostenstijgingen, en een CO2-heffing, maar de industrie kan ook ruimhartig gebruik maken van subsidies op verduurzaming." Aldel zegt daar in dit stadium niks aan te hebben, omdat vrijwel al hun geld nu opgaat aan energiekosten.

Toch denkt De Bruyn dat financiële steun niet direct de oplossing is. "Dat kan prima werken bij tijdelijke problemen, maar we weten nu niet in hoeverre de problemen tijdelijk zijn. Dat is heel lastig in te schatten." Het is in ieder geval zeker dat fossiele brandstoffen, ook in het licht van de klimaattransitie, veel duurder zullen worden.

Structuur industrie

Die klimaattransitie zal de structuur van de Nederlandse industrie flink doen veranderen. "Lang werd er relatief goedkoop gas in Groningen opgepompt. Daar omheen ontstond een industrie die daarvan profiteerde, zoals de energie-intensieve industrie, de kunstmestproductie en ook de glastuinbouw. Nu de aardgaswinning in Groningen stopt en de klimaattransitie eraan komt, gaan die sectoren dat merken."

Milieu-econoom De Bruyn deelt overigens de mening van de briefschrijvers dat het de overheid ontbreekt aan visie. "Welke industrie hebben we nou in de toekomst in dit land? Als je dat niet weet is het lastig sturen. Dat maakt steun geven ook weer moeilijk." De Bruyn wijst ook op het tekort aan vakmensen die de energietransitie werkelijk moeten maken: de huizen moeten verduurzaamd, er moeten nieuwe machines en technieken worden ontwikkeld, noem maar op.

Doodbloeden

"Als we blijven vasthouden aan de oude structuur, komen die nieuwe vakmensen er ook niet", zegt De Bruyn. "Er moet dynamiek zijn, anders bloedt een economie dood."

Wildschut benadrukt dat Aldel in 2019 een groene strategie heeft ontwikkeld, waarmee energie kan worden bespaard én opgeslagen. "Daarmee zijn we ook langs Economische Zaken geweest, maar de steun is uitgebleven."

Reactie ministerie

Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat laat weten dat er momenteel geen concrete plannen zijn voor een steunpakket voor de energie-intensieve industrie. "De zorgen van de bedrijven kennen we, maar de eerste weg is besparen en verduurzamen", aldus een woordvoerder. Hij benadrukt dat er al wel een aantal regelingen bestaat, zoals de kostencompensatie (ETS).