Rekenkamer maakt gehakt van belastingvoordeel bestelbusjes
De staat loopt ieder jaar 1,7 miljard euro mis aan belastinginkomsten door de belastingvoordelen die ondernemers krijgen bij de aanschaf en het gebruik van bestelauto's. Omdat deze auto's ook slecht voor het milieu zijn, moet dat veranderen, adviseert de Algemene Rekenkamer.
In ons land waren vorig jaar in totaal 903.179 bestelauto's, waarvan er 802.966 eigendom waren van een bedrijf. Een ondernemer die een bestelbus voor de zaak koopt, hoeft geen bpm te betalen, de belasting die je betaalt als je een personenauto of motor koopt.
Daarnaast geldt dat zij minder mrb, de motorrijtuigenbelasting, hoeven te betalen. Die is afhankelijk van onder meer het gewicht van het voertuig en het soort brandstof.
Om ondernemers te helpen hoeven zij veel minder belastingen te betalen bij de koop en het gebruik van een bestelbus. Dat geldt ook voor gehandicapten, die zo'n bus nodig hebben om zich te kunnen verplaatsen. Die laatste groep bezit maar 1 procent van alle bestelbusjes in ons land.
1,7 miljard euro misgelopen
In totaal liep de staat door de belastingvoordelen in 2019 1,7 miljard euro aan inkomsten mis, becijfert de Rekenkamer op basis van gegevens van onder meer de Rijksdienst voor Wegverkeer.
De gedachte achter de belastingvoordelen is het stimuleren van ondernemerschap en daarmee de economie. Maar dat is niet het doel van het heffen van belastingen op autobezit en -gebruik, schrijft de Rekenkamer. Dat is namelijk het ophalen van geld voor de schatkist: in 2018 leverden autobelastingen de staat zo'n 16,6 miljard euro op.
Een reden om hiervan af te wijken door bepaalde soorten auto's of gebruikers minder zwaar te belasten is het stimuleren van duurzaam rijden, vandaar dat elektrisch rijden wordt gesubsidieerd. Maar ook dat doel wordt niet bereikt met de belastingvoordelen voor bestelbusjes. In tegendeel zelfs.
De meeste bestelauto's (96 procent) rijden namelijk op diesel en zorgen dus voor veel meer uitstoot van CO2, stikstof en fijnstof dan een normale personenauto, blijkt uit het onderzoek van de Rekenkamer.
Advies: schaf het af
De onafhankelijke controleur van overheidsfinanciën raadt staatssecretaris van Financiën Hans Vijlbrief (verantwoordelijk voor Fiscaliteit en Belastingdienst, D66) dan ook aan om nog eens goed na te denken of het nog wel de moeite waard is om zo veel belastingeld bewust te laten lopen terwijl de busjes ook nog eens hartstikke slecht zijn voor het halen van de klimaatdoelen. "Overweeg ook om (...) te herzien", aldus de aanbevelingen van de Rekenkamer, die zich altijd heel voorzichtig uitdrukt in haar rapporten.
In een reactie laat Vijlbrief weten dat het kabinet de Rekenkamer gelijk geeft en er naar gaat kijken later dit jaar.
Buitensporige subsidies...
De Rekenkamer maakt in het rapport verder opnieuw gehakt van belastingvoordelen voor elektrische rijders. Door de financiële voordelen die vooral zakelijke rijders genieten loopt de staat nog steeds veel belastinginkomsten mis, ondanks het versoberen van het milde belastingregime voor automobilisten met een elektrische wagen.
Doel van de belastingvoordelen is het terugdringen van uitstoot, maar een niet uitgestoten ton CO2 dankzij een elektrische auto, kost het de staat al gauw meer dan 1000 euro in de vorm van misgelopen belastinginkomsten. En dat is veel meer dan bijvoorbeeld de 300 euro per vermeden ton CO2 die het ministerie van Economische Zaken hanteert bij het toekennen voor subsidies voor duurzame energieprojecten.
...dragen weinig bij
En voor wie denkt dat het doel - minder uitstoot van CO2, stikstof en fijnstof - de middelen heiligt, heeft de Rekenkamer nog een laatste vervelende conclusie. Omdat er ondanks de subsidie nog maar relatief weinig auto's rondrijden die geen uitstoot veroorzaken, dragen deze maar nauwelijks iets bij aan het halen van de klimaatdoelen. De 107.536 elektrische auto's die vorig jaar in Nederland rondreden, zijn goed een daling van 1 procent van de CO2-uitstoot en een half procent minder stikstof en fijnstof.
Er zullen nog veel meer elektrische auto's moeten komen om écht bij te dragen aan het halen van klimaatdoelen. Het Nederlandse wagenpark telt ruim 8 miljoen personenauto's.
