Personeels- en geldtekort: KLM-ceo Marjan Rintel gaat turbulente tijd tegemoet
Marjan Rintel is vandaag officieel begonnen bij haar nieuwe werkgever, luchtvaartmaatschappij KLM. Geen makkelijke klus, het bedrijf overleefde ternauwernood de coronapandemie. Die is overigens nog niet voorbij. En dat zijn niet de enige problemen die zij op haar bord krijgt.
We beginnen met het meest urgente probleem: het personeelstekort. Daar heeft de hele economie natuurlijk last van, maar de luchtvaart nog net een beetje extra. Veel bagageafhandelaars en beveiligers werden wegbezuinigd toen de luchtvaart stilviel tijdens de coronapandemie.
Die vaak tijdelijke krachten hebben inmiddels ergens anders werk gevonden, ook omdat het sjouwen van koffers op de luchthavens erg slecht betaald wordt. En die vertrokken mensen komen niet zomaar weer terug, ondanks de forse loonsverhoging die Schiphol zijn personeel geeft.
En dus kunnen er minder passagiers dan gepland via Schiphol op vakantie. Op dringend verzoek van de slotcoördinator - die bepaalt welke maatschappij op welk tijdstip een vlucht mag uitvoeren - schrapt KLM in juli per dag 7000 stoelen.
Liefde met Schiphol bekoeld
De ellenlange rijen en gecancelde vluchten zorgen voor veel mopperende passagiers. En dat heeft ervoor gezorgd dat de liefde tussen luchthaven en haar belangrijkste klant flink is bekoeld.
De eerste botsing vond vorig jaar al plaats, toen Schiphol besloot de start- en landingsgelden fors te verhogen. Een protest van luchtvaartmaatschappijen onder aanvoering van KLM mocht niet baten: toezichthouder ACM oordeelde in april dat de luchthaven de tariefsverhoging van 37 procent mag doorvoeren.
Dat het niet zo botert tussen de twee bedrijven, die ook weer niet zonder elkaar kunnen, bleek deze week nog maar eens. Pilotenvakbond VNV, waar veel KLM-piloten bij zijn aangesloten, bood aan om te helpen bij de beveilingschecks.
Bedankt, reageerde de luchthaven, maar dat zal niet zomaar gaan omdat er een speciale training nodig is om als beveiliger aan de slag te gaan. Wat de luchthaven betreft kunnen ze wel aan de slag bij het in- en uitladen van koffers.
De erfenis van haar voorganger
Pieter Elbers werd gisteren uitgezwaaid bij KLM, waarbij hij een koninklijke onderscheiding kreeg. Zelf had hij ook een afscheidscadeau in petto: het aflossen van leningen uit het steunpakket van de staat.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Het bedrijf stond er in juni zo goed voor dat het alle noodsteun van de overheid kan terugbetalen. De noodsteun verschafte KLM geld in kas om de boel draaiende te houden, ook als er minder geld zou binnenkomen uit ticketverkoop.
Maar om te voorkomen dat het bedrijf meer zou lenen dan het nodig had, werd afgesproken dat als dat zou gebeuren, het bedrijf moet aflossen. En dat was in juni dus het geval, schrijft minister van Financiën Sigrid Kaag.
Het gaat allereerst om 354 miljoen van een lening van een groep banken waarbij de staat 90 procent van de lening zou ophoesten als KLM dat niet zelf zou kunnen. Daarnaast lost KLM ook de 277 miljoen euro af die het van de staat zelf leende.
Oorlog en oplaaiende pandemie
Toch durft het bedrijf het nog niet aan om helemaal afscheid te nemen van de staatssteun. KLM houdt de mogelijkheid open om nog te kunnen lenen uit het hulppakket. De luchtvaart is dan wel weer aan het herstellen, de nabije toekomst 'blijft onvoorspelbaar'.
De grootste bedreigingen die het bedrijf ziet zijn de hoge inflatie en stijgende kosten (voor brandstof bijvoorbeeld), de coronapandemie die maar niet voorbij wil gaan en de oorlog in Oekraïne.
Ontevreden staatsagent
En omdat het bedrijf dus op de staat blijft leunen, is het ook nog niet verlost van de kritische blik van de zogeheten staatsagent, Jeroen Kremers. Hij controleert of KLM zich houdt aan de voorwaarden die zijn gesteld bij de staatssteun.
En daar is hij helemaal niet zo tevreden over. Zo heeft KLM na twee jaar nog steeds geen einde gemaakt aan de belastingontwijking door haar medewerkers, schrijft de staatsagent. Veel KLM-piloten wonen in het buitenland, vaak omdat ze daar minder belasting hoeven te betalen. Het bedrijf helpt hieraan mee door ze gratis naar hun werk te vliegen.
KLM heeft verder nog geen plan voor de langere termijn om minimaal 15 procent te bezuinigen op de kosten. Hiervoor moet het personeel ook inleveren. Vorig jaar is dat ook gebeurd, maar voor dit jaar zal het bedrijf volgens de staatsagent nog maatregelen moeten nemen om dit te bereiken.
Morrend personeel
En dat zal niet zonder slag of stoot gaan. Integendeel, door de loonsverhoging die het bedrijf haar piloten al heeft beloofd. Door deze nieuwe cao - die nog moet worden ondertekend - wordt de belofte niet gehaald om salaris in te leveren in ruil voor de staatssteun.
Dit kan alleen als de piloten-cao weer van tafel gaat of als andere medewerkers die nog moeten onderhandelen over een cao bereid zijn om in te leveren. Gelukkig kent Rintel de weg binnen het bedrijf: ze werkte er al zo'n 15 jaar, onder meer als directeur marketing.
Tegenwind uit de politiek
Als Rintel alle bovenstaande problemen heeft opgelost, wacht misschien wel haar grootste uitdaging: het tij keren in de Nederlandse politiek.
Jarenlang werd de Nederlandse luchtvaart geen strobreed in de weg gelegd, maar dat is aan het veranderen. De jaren lijken voorbij dat de luchtvaart tot groot verdriet van omwonenden en natuurorganisaties mocht groeien en groeien.
Vanaf eind volgend jaar geldt een plafond van maximaal 440.000 vluchten per jaar vanaf de luchthaven, maakte minister Mark Harbers (Infrastructuur en Waterstaat, VVD) vorige week bekend.
Gelukkig is de 54-jarige Rintel wel wat gewend, na haar dienstjaren bij een ander bedrijf waar iedere Nederlander wel een mening over heeft: de Nederlandse Spoorwegen. Toeval of niet: ook dit bedrijf overleefde de coronapandemie alleen dankzij miljarden euro's staatssteun.