Dit is waarom de ECB de rente nog niet verhoogt en de Fed wel

De ECB houdt zich nog stil. Het persbericht van vandaag, na afloop van de rentevergadering, lijkt zelfs een kopie van dat van de vorige vergadering. Er zijn geen veranderingen aan de rente of aan het opkoopbeleid.

Dat staat in schril contast met de Fed, de Amerikaanse centrale bank. Deze ligt op koers om in maart de officiële rente te verhogen.

En de Bank of England, de Britse centrale bank, verhoogde vandaag al de rente, al blijft deze met een verhoging van 0,25 procent wel beperkt. Er waren wel veel directieleden binnen de Bank of England die een nóg grotere verhoging wilden.

Verschil eurozone en de VS

De markten zijn er steeds meer van overtuigd dat het verschil in beleid tussen de ECB aan de ene kant en andere centrale banken, met de Fed als belangrijkste, aan de andere kant, te groot wordt, zegt Elwin de Groot. Hij is econoom bij RaboResearch en volgt de internationale economie en financiële markten.

Nog geen grote loonsverhogingen in eurozone

Het verschil is wel te verklaren, legt hij uit. De inflatie in de eurozone is dan wel ongeveer net zo hoog als in de VS, "maar in Europa wordt deze heel erg door de hogere energiekosten gedreven." Wij in Europa importeren een groot deel van de energie die we gebruiken, zodat de hogere prijzen van olie en gas ons meer pijn doen, aldus De Groot.

Verder is de arbeidsmarkt in de VS anders dan die in de eurozone, zegt hij. "Zo moeten in de VS hogere lonen worden geboden om mensen aan te trekken. Maar in Europa is daarvan nog nauwelijks sprake."

'Eurozone bij elkaar houden'

"Het is ook belangrijk om de eurozone bij elkaar te houden. We kunnen ons nog wel de eurocrisis herinneren, toen Italië 7 procent rente op de hoge staatschuld die ze hebben moest betalen. Vandaar dat de ECB nu extra voorzichtig is met het verhogen van de rente", aldus RTL Z-beurscommentator Jacob Schoenmaker.

De ECB vindt de gestegen inflatie misschien wel prettig, omdat die de staatsschulden een heel stuk betaalbaarder maakt, denkt hij. Door inflatie wordt geld immers steeds wat minder waard, en dat geldt ook voor je schulden.

Inflatie loopt op

Jarenlang hielden de belangrijkste centrale banken in de wereld de rente heel laag. Dat was om na de kredietcrisis de economie te stimuleren. En ook tijdens corona kon de economie wel een steuntje gebruiken. Bij een lagere rente wordt er eerder geleend en dat stimuleert de economie, was de gedachte.

Maar inmiddels gaat het heel aardig met de economie, zowel in Europa als in de VS. De inflatie, die lange tijd heel laag was, stijgt zelfs tot grote hoogte. De inflatie in de VS was in december 7 procent, het hoogste niveau in 40 jaar en in Nederland stegen de prijzen in januari met een ongekende 7,6 procent. 

Toch een renteverhoging?

Toch zei Christine Lagarde, de ceo van de ECB, dat ze zich veel meer zorgen maakt om de inflatie. De nieuwe voorspellingen voor de inflatie komen in maart, dus misschien zit er toch een beleidswijziging aan te komen, denkt Schoenmaker.

"De koers van de euro steeg met een eurocent ten opzichte van de dollar en de tweejaarsrente staat inmiddels weer boven nul." Mocht de ECB de rente gaan verhogen, dan worden beleggingen in de eurozone aantrekkelijker en dat zorgt voor vraag naar euro's en dus een hogere koers.

'Misschien later dit jaar'

Als Lagarde iets gaat doen, dan zal dat geleidelijk gebeuren, zegt De Groot. De ECB zal uiteindelijk wel iets moeten gaan doen, denkt hij. Geprobeerd wordt om een besluit steeds verder naar achteren te drukken, maar op een gegeven moment wordt je geconfronteerd met het probleem dat de inflatie niet zomaar weg gaat, analyseert hij.

"Je ziet dat Lagarde de mogelijkheid openhoudt dat er misschien straks toch een renteverhoging komt, al is het pas laat in het jaar." Om de rente te kunnen verhogen zal de ECB wel eerst moeten stoppen met het opkoopprogramma, besluit De Groot.