'Fulltime werken? Pas doen vanaf je veertigste'
Sommige mensen hebben alles: een succesvolle carrière, een passionele relatie, leuke kinderen. En een burn-out, want dat allemaal samen en tegelijkertijd is een recept voor overspannenheid. Een Amerikaanse wetenschapper van Stanford University heeft dé oplossing tegen de stress van het moderne leven: begin pas op je 40ste met fulltime werken.
"We hebben een nieuw model nodig", zegt psycholoog Laura Carsetensen tegen Quartz. "De manier waarop we ons leven nu hebben ingericht voldoet geen recht aan de eisen van deze tijd. Mensen streven een fulltime carrière na, en tegelijkertijd stichten ze een gezin, waarin jonge kinderen constant hun aandacht vragen. Je hebt bijna nooit rust. We werken maar door op een niet bij te houden tempo. Tot het moment dat je met pensioen gaat en aan alles abrupt een einde komt."
Haar alternatief: smeer je werkzame leven uit over een langere periode. Begin later met fulltime, zo rond je 40ste, en ga pas op je 80ste met pensioen. Een interessante gedachte, maar de Nederlandse hoogleraar Volksgezondheid Alex Burdorf (Erasmus mc) is ook kritisch. "Er zijn een heleboel beroepen waarvoor dit niet geschikt zou zijn", antwoordt hij desgevraagd, als RTL Z hem het idee voorlegt.
Traditioneel denkwijze op z'n kop
Carstensen is directeur van het Stanford Center on Longevity, dat zich bezighoudt met vraagstukken rond gezond ouder worden. In het geval van Carstensen betekent dat het op z'n kop zetten van het traditionele denken over werk en levensloop. Want in plaats van je leven aan te passen aan de verwachtingen van de maatschappij, zou de maatschappij zich moeten aanpassen aan je leven.
Dat geldt niet alleen voor ouders met jonge kinderen. Zij willen misschien minder werken en meer tijd voor hun gezin, maar ouderen willen vaak juist niet stoppen. Pensioneren gaat in Amerika, maar ook in Nederland, nog altijd vrij abrupt. Je bereikt de pensioengerechtigde leeftijd en dan is het klaar. Je krijgt een afscheidsborrel en een handdruk en mag naar huis.
Lees ook: Je passie volgen op de werkvloer? Slecht plan!
Dat kan anders, schetst de Amerikaanse psychologe. Studie en stage kunnen wat langer duren. Vervolgens begin je een dag of drie per week te werken, naast je jonge gezin. Vanaf 40 jaar wordt het fulltime, als de kinderen ouder en zelfstandiger worden. Vanaf je 65ste kun je dan langzaamaan weer parttimen, om zo rond je 80ste volledig te pensioneren.
Dat je tot ver na je 80ste nog kunt werken bewijst de Britse koningin Elizabeth (92). (Foto: Getty)
Dat past beter bij ons, want we worden ouder en blijven langer gezond. Ook in Nederland, becijferde het CBS eerder dit jaar. Wie in 2040 ouder dan 60 is, is leeft langer dan 60-plusers van nu en bovendien zullen zij langer leven zonder fysieke beperkingen, aldus de statistici.
Niet-fysiek werk
Vanzelfsprekend gaat dit met name over niet-fysiek werk, benadrukt Carstensen. Ook hoogleraar Burdorf ziet vooral mensen in 'kennisintensieve beroepen', zoals het zijne, die willen doorwerken. "Maar ook toen ik jonger was stond ik te popelen om aan de slag te gaan. Dat zou dan niet mogen?"
Hij plaatst meer kanttekeningen. Veroudering betekent onherroepelijk een verlies van productiviteit of je nu op je later bent begonnen met werken of niet. "Een dertigjarige trekt nu eenmaal gemakkelijker een sprintje naar de trein dan iemand van 60", vertelt hij.
Bovendien 'mis je de piekjaren' volgens hem, als je later fulltime gaat werken. "Voor veel mensen is op latere leeftijd nog werken niet geschikt, laat staan aantrekkelijk."
Is dit idee goed genoeg?
Deze paradigmaverschuiving voor elkaar krijgen betekent bovendien een hoop voor de inrichting van onze maatschappij. Denk aan pensioenwetgeving, de gevolgen voor de huizenmarkt, inkomenspolitiek en werkgelegenheid. Dat wil niet direct zeggen dat je nieuwe ideeën niet moet uitvoeren. "Maar de vraag is of dit idee goed genoeg is om hiermee aan de slag te gaan", zegt Burdorf, die eraan twijfelt.
Toch snapt hij de overwegingen. "We zien bij de jongere generatie burn-outs, vanwege keuzedruk. Alles komt tegelijkertijd. Internationaal gaat de wetenschappelijke discussie over hoe we werk en levensfasen beter op elkaar kunnen afstemmen", legt Burdorf uit. "Sommige landen zijn daar verder in dan wij. In Zweden hebben vrouwen standaard een jaar zwangerschapsverlof. Vaders hebben in Denemarken vier maanden vrij. Zo creëer je meer ruimte om met de druk van zowel je carrière als je privéleven om te gaan."
Ook na pensioen meer flexibel
Ook erkent hij het abrupte einde van een carrière. "We werken veertig uur per week tot de pensioenleeftijd en dan is het in een keer afgelopen. Op dat vlak zou er meer flexibiliteit kunnen zijn", zegt hij.
De hoogleraar stelt dat mensen best na hun 65ste kunnen blijven werken, maar wel met 'veranderende verantwoordelijkheden'. Op leiderschapspositie moeten wat hem betreft jongere medewerkers zitten. Zij gaan immers over de toekomst. Daarnaast is een baan met minder verplichtingen minder intensief.
Hoe begint verandering?
Het duurt dusnog wel even voordat je de diplomatuitreiking van je kleinkind moet afzeggen vanwege verplichtingen op je werk, maar Laura Carstensen twijfelt er niet aan dat dit balletje gaat rollen. "We hoeven niet te werken, zoals we dat nu doen. Maar de moeilijkste vraag is: hoe begint verandering?"