Liegen over je studieschuld voor hogere hypotheek: slecht idee?
Het collegejaar gaat vandaag van start, het moment dat veel studenten zich de vraag zullen stellen: moet ik een studielening nemen of toch niet? Zo'n lening heeft gevolgen als je een huis wil kopen, want banken geven een lagere hypotheek aan mensen met schulden. Vaak melden mensen hun studieschuld niet om zo een hogere hypotheek te krijgen. Dat kan, maar het is wel risicovol.
Allereerst, hoe zat het ook al weer?
Met de komst van het sociale leenstelsel in 2015 is de basisbeurs afgeschaft. Wie geld nodig heeft voor zijn studie mbo, hbo of universiteit, kan geld lenen. Voor studenten met minder vermogende ouders is er ook nog de mogelijkheid om een aanvullende beurs aan te vragen.
Eenmaal afgestudeerd met een leuke baan ga je op zoek naar een huis. Op de overspannen woningmarkt is dat al niet makkelijk en een studieschuld maakt het nog moeilijker.
"De huidige toetsing is echt te streng, je studieschuld telt te zwaar mee", zegt directeur Mark de Rijke van de Hypotheekshop. Hij pleit voor betere voorlichting vanuit de overheid en DUO, de instantie die de studiefinanciering voor studenteten regelt: "Het is te makkelijk om te lenen via DUO, er staat niet eens een waarschuwing 'geld lenen kost geld'."
Waarom is een studieschuld zo'n obstakel?
Want hoewel je geen BKR-registratie krijgt voor je studielening, zijn banken en andere hypotheekverstrekkers wel verplicht er naar vragen. Dat is van belang om uit te rekenen hoeveel je per maand aan woonlasten kunt dragen.
Hoe hoger je studieschuld, hoe lager het bedrag dat je voor het kopen van een huis mag lenen. Banken gebruiken de oorspronkelijke studieschuld als uitgangspunt voor hun berekening, ook als je al bijna je hele studieschuld hebt afgelost, schrijft de Rabobank.
De reden: ook als je bijna je hele studieschuld hebt afgelost, blijft het bedrag dat je maandelijks aflost hetzelfde. Dat zegt niet alleen de bank.
Het was in 2016 ook reden voor Stef Blok om als minister van Rijksdienst en Wonen een door de Tweede Kamer aangenomen motie van toenmalig Kamerleden Koolmees en Schouten, waardoor bank verplicht zouden worden niet te kijken naar de oorspronkelijke schuld maar het actuele schuldbedrag, níet in wetgeving om te zetten.
Zijn er geen uitzonderingen mogelijk?
"Als bank kun je niet anders dan kijken naar iemands maandlasten, want je wil niemand een hypotheek geven die hij niet kan betalen", legt een woordvoerder van de Nederlandse Vereniging van Banken uit. "Maar als iemand nog maar zes termijnen hoeft af te lossen, dan kan een bank daar wel rekening mee houden, maar dat is per geval verschillend."
Wat wel meetelt, is als je tussendoor extra aflost. Daarmee wordt je schuld lager en het maandelijkse bedrag dat je moet aflossen om binnen de termijn je hele schuld af te lossen ook. Op dat moment is je actuele schuld van belang, die je kunt opvragen bij DUO.
Hoe zwaar telt je schuld mee?
Met de invoering van het sociale leenstelsel telt je studieschuld voor 0,45 procent mee bij de berekening van je maximale hypotheek. Dat was in de oude situatie 0,75 procent. Ter vergelijking: een lening waar je een BKR-registratie voor krijgt, zoals voor een creditcard of een private-lease-regeling, weegt voor 2 procent mee.
De wegingsfactor van een studielening is gedaald omdat de periode waarin de studielening afgelost mag worden is verruimd van 15 naar 30 jaar. Daardoor zijn je maandlasten lager, want je kunt langer doen over het afbetalen van je schuld.
Oké, hoeveel scheelt me dat dan?
Het gevolg daarvan is dat studenten die onder het nieuwe stelsel vallen meer kunnen lenen voor hun hypotheek dan studenten met dezelfde schuld die onder het oude systeem vallen. Dat blijkt uit onderstaande rekenvoorbeeld, gemaakt door belangenorganisatie Interstedelijk Studenten Overleg (ISO).
Daar moet wel bij worden aangetekend dat studenten die nog recht hadden op de basisbeurs, minder hoefden te lenen om hetzelfde maandinkomen te hebben aan studiefinanciering.
Studenten die onder het nieuwe stelsel vallen, lenen gemiddeld 6000 euro meer, becijferde het Centraal Planbureau in 2014. Er zijn geen actuelere cijfers over de gevolgen van het invoeren van het sociale leenstelsel, omdat de eerste lichting studenten die hiermee te maken had pas net is afgestudeerd.
Liegen over je studielening?
Je bank simpelweg niets zeggen over je studiefinanciering? Dat is een slecht idee. Banken checken je bankafschriften om inzicht te krijgen in je inkomsten en uitgaven. Dat omzeilen door het aflossen van je lening stop te zetten waardoor het niet te zien is op je bankafschriften, lijkt slim, maar kan ook nadelig uitpakken.
Als je een hypotheek aanvraagt met een nationale hypotheekgarantie (NHG-garantie), heeft het ook consequenties als je je studieschuld verzwijgt. Stel dat je je hypotheek niet kan betalen door financiële problemen en je huis moet verkopen, dan wordt een eventuele restschuld kwijtgescholden als je een NHG-garantie hebt. Maar dat geldt niet als je door je eigen schuld in de problemen bent gekomen: dan is de restschuld voor eigen rekening.