Waarom gokken we zo graag? 'Van geld inzetten gaat je lichaam aan'

We spreken Anneke Goudriaan, bijzonder hoogleraar verslaving bij het AMC Amsterdam en hoofd verslavingsonderzoek bij Arkin. "Na het inzetten van geld gaat je lijf 'aan'", zegt ze.

Waarom vinden we gokken zo leuk?

"Als je geld inzet, dan heb je kans om iets te winnen, maar ook om iets te verliezen. Dat geeft spanning. Je krijgt als het ware een adrenalineshot. Na de inzet is er al activiteit in het beloningscircuit van je brein, zelfs als je nog niets gewonnen hebt. Mensen die vaker gokken, reageren uiteindelijk minder op winst of verlies. Het belonende effect zit dan meer in de periode tussen inzet en uitkomst."

Nieuwe wet

Online gokken is in Nederland nu nog verboden, maar daar maakt de nieuwe wet 'Kansspelen op afstand' een einde aan. Door de wet kunnen bedrijven onder strikte voorwaarden online gokspellen aanbieden, mits ze een vergunning hebben van de Kansspelautoriteit.

De Kansspelautoriteit kan aan die vergunning voorwaarden stellen. Zo kan het eisen dat deelnemers eerst gescreend worden en dat bepaalde spelers, van wie bekend is dat ze een gokverslaving hebben, worden uitgesloten. 

Bescherming

"Het is heel belangrijk dat Nederlandse spelers online beschermd worden", zegt een woordvoerder van de Kansspelautoriteit. "Online gokken kan nu wel, maar bescherming voor de spelers is er niet."

De wet staat reclame maken voor online kansspelen ook toe, mits deze reclame niet gericht is op jongeren. De reclame mag bijvoorbeeld alleen in bepaalde tijdslots worden uitgezonden.

Toto en Unibet

Op dit moment heeft alleen de Nederlandse Loterij een vergunning om online kansspelen aan te bieden. Daaronder valt de Toto, een site voor sportweddenschappen. Sites als Unibet, Pokerstars en Kroon Casino zijn in Nederland dus illegaal.

Waarom raakt de één verslaafd aan online gokken en de ander niet? 

"Verslavingsgevoeligheid hangt samen met impulsiviteit. We weten dat mensen die impulsiever zijn een grotere kans hebben om een gokstoornis te ontwikkelen. Erfelijkheid speelt ook mee. Als verslaving in je familie voorkomt, is de kans groter dat jij er ook gevoeliger voor bent. Je bent dan kwetsbaarder."

"Jongeren en jongvolwassenen in de leeftijd van 18 tot 25 jaar hebben vaker een gokverslaving. Mensen die op jonge leeftijd beginnen met gokken, hebben een grotere kans om gokverslaafd te raken."

Aantal online gokkers

In Nederland neemt het online gokken flink toe. Volgens onderzoek dat Motivaction in opdracht van Holland Casino uitvoerde, spelen ruim 1,8 miljoen Nederlanders tussen de 18 en 75 jaar weleens kansspelen op internet. Twee derde van de frequente spelers zegt het liefst bij een officiële, legale aanbieder te willen spelen. 

Er zijn in Nederland ongeveer 79.000 probleemgokkers en 95.000 risicospelers. De laatste hebben wel een paar kenmerken van probleemgokkers, maar niet genoeg om "probleemgokker" genoemd te worden. 

Wanneer ben je gokverslaafd?

"Een gokverslaving wordt niet gemeten aan de hand van de frequentie van het gokken, maar of je aan een aantal kenmerken voldoet. Voorbeelden van die kenmerken zijn controleverlies, dat mensen proberen te stoppen of minderen, maar dat het niet lukt. Andere kenmerken zijn langer doorgaan met gokken dan je van plan was, negatieve effecten op je relatie of werk en financiële problemen door het gokken."

Zorgt legaliseren niet juist voor een toename van gokverslaafden?

"Dat is koffiedik kijken, maar in het buitenland is online gokken al gereguleerd en daar zien we dat legalisering niet leidt tot een sterke toename."

Hoe kom je van gokken af? 

"Er zijn behandelingen om van een gokverslaving af te komen, zoals cognitieve gedragstherapie. Daarvoor kan je bij de verslavingszorg terecht. Op zich zijn er effectieve behandelingen, maar de kans op terugval is wel groot, vooral in het begin. 30 tot 50 procent krijgt een terugval, bijvoorbeeld doordat de stress toeneemt of je het online weer tegenkomt. Helemaal stoppen met gokken is makkelijker dan minderen. Als je niet helemaal stopt, is het vaak moeilijk om de controle te houden."

Hoe voorkom je dat je doorslaat met gokken?

"Stel jezelf limieten voordat je gaat gokken, zowel qua frequentie als qua geld. En houd je gokgedrag in de gaten door jezelf de volgende vragen te stellen: Wat maakt dat je door wil gokken? Doe je het echt nog voor je plezier? Als je weet dat je verslavingsgevoelig bent is het een veiliger optie om uitdaging in andere activiteiten te zoeken, zoals een spannende sport."