Einde achturige werkdag? Werkgevers pleiten voor 'flexibiliteit'

Nee, nu eens geen pleidooi voor de vierdaagse werkweek, de zesurige werkdag, een tussenpensioen, unlimited holidays of meer sabbaticals. Dit jaar moeten de handjes wapperen, als het aan de werkgevers ligt.

Acht uur

Veel cao's schrijven voor dat een werkweek uit maximaal 36 uur bestaat, en werkdagen na 8 uur moeten ophouden. Terwijl bedrijven soms meer flexibiliteit vragen van hun personeel. Dat betekent soms minder, maar soms ook meer werken. 

In rustige perioden kunnen werknemers kortere dagen maken, om in de piektijd dan juist volop aan de bak te gaan. "Wellicht willen sommige medewerkers af en toe wel meer uren werken per week of per dag", staat in de nota. En voor de helderheid, wie meer werkt, krijgt ook meer betaald. 

Langer werken

Dat staat in de arbeidsvoorwaardennota van werkgeversverenigingen AWVN, MKB-Nederland en VNO-NCW die vandaag verschijnt. In dat document zetten de werkgeversorganisaties uiteen waar zij het komend jaar op inzetten, tijdens gesprekken over een nieuwe collectieve arbeidsovereenkomst (cao). 

Of de bestaande praktijk echt zal veranderen is niet zeker. In de cao's die dergelijke onderhandelingen opleveren, zijn de scherpe kantjes er vaak wel af. Er moeten immers compromissen gesloten moeten worden.

Toch mag de symboliek van deze suggestie je niet ontgaan. De achturige werkdag geldt als dé verworvenheid van de vakbeweging. Arbeiders over de hele wereld hebben lang en hard moeten vechten voor een werkdag met een maximum van acht uur. Dat werkgevers dit principe weer willen loslaten is opvallend. 
 

Maar tijden veranderen. Ook voor werknemers is de achturige werkdag niet meer heilig, maar dan om omgekeerde redenen: minder werken. Vakbondsleider Piet Fortuin opperde laatst zelfs een dertigurige werkweek. Een enkele werkgever heeft de werkweek verkort naar 34 uur.

Meer geld, minder resultaat

Dergelijke plannen krijgen nu tegengas, want de economie vraagt juist om het tegenovergestelde, zegt woordvoerder Jannes van der Velde van werkgeversvereniging AWVN. "Er zijn meer redenen om langer te werken, dan te minderen", zegt hij in een toelichting.

Want de arbeidsproductiviteit stijgt de laatste jaren onvoldoende mee met de stijging van de cao-lonen. Dat betekent dat we werknemers meer geld krijgen, terwijl ze daar niet meer resultaat voor boeken.

Hoewel vakbonden, economen en zelfs premier Mark Rutte juist pleiten voor hogere lonen, zetten de werkgevers liever in op zaken die de productiviteit meer zouden bevorderen. Dan gaat het bijvoorbeeld om scholing of een betere balans tussen werk en privé.

Geboorteverlof

Ook dat laatste punt krijgt veel aandacht in de arbeidsvoorwaardennota. Ruimte voor persoonlijke ontwikkeling en flexibiliteit voor mantelzorgers, of nieuwe ouders kosten - net als loonsverhoging - ook geld. Maar dat soort regelingen zouden meer bijdragen aan het verhogen van de arbeidsproductiviteit, omdat werknemers dan minder snel uitvallen en meer werkplezier ervaren.