Grilligheid economie maakt Nederlanders minder gelukkig
De Nederlandse economie kent hogere toppen en diepere dalen dan landen om ons heen en dat maakt ons minder gelukkig, blijkt uit onderzoek van De Nederlandsche Bank. De centrale bank zegt de oplossing te hebben.
De economie kent goede tijden en slechte tijden, maar in Nederland zijn de goede tijden beter dan in vergelijkbare landen en de slechte tijden slechter. Mensen vinden dat soort grote uitslagen echter heel vervelend, blijkt uit onderzoek van De Nederlandsche Bank (DNB).
We vinden een recessie meer dan twee keer zo onprettig vinden als dat een hoogconjunctuur ons gelukkig maakt. Het is daarom goed om het 'boom-bust' karakter van de economie te beperken, vindt DNB.
Pensioen en eigen huis
Daarbij moet je uiteraard kijken naar de oorzaken van de grote uitslagen in de Nederlandse economie. Volgens DNB zijn daarvoor drie schuldigen aan te wijzen. Zo zit een groot deel van het vermogen van Nederlanders vast in pensioenbesparingen en het eigen huis.
Gemiddeld is slechts zo'n 30 procent van het vermogen van Nederlanders liquide, dat wil zeggen dat ze er over kunnen beschikken en het bijvoorbeeld kunnen uitgeven. Voor Belgen is dat percentage echter 75 procent. Dat betekent dat wij veel minder tegenvallers kunnen opvangen door een deel van ons vermogen te gelde te maken dan inwoners van andere landen.
Met andere woorden: als Nederlanders in economisch slechte tijden werkloos worden, zullen zij dus meteen moeten snijden in hun uitgaven, waardoor de economie extra wordt geraakt.
Hoge hypotheekschulden
Dat effect wordt nog eens verergerd door de hoge hypotheekschulden in Nederland, aldus DNB. De consumptie in ons land is namelijk relatief gevoelig voor de ontwikkeling van de huizenprijs, bleek uit een eerder rapport.
Als de huizenprijzen stijgen dan voelen we ons rijker en geven we makkelijker geld uit dan wanneer ons huis 'onder water' staat. De huizenprijzen in ons land schommelen ook nog eens meer dan in veel andere landen, aldus DNB.
Overheid versterkt conjunctuur
Een derde oorzaak van de flinke uitslagen in de consumptie komt door het overheidsbeleid. Tussen 2012 en 2017 gaf de overheid meer uit in tijden dat de economie toch al goed draaide, terwijl er op de rem werd getrapt in jaren dat het minder ging. Daarmee versterk je het effect op de economie, zegt DNB.
In Nederland voerde de regering in vier van de laatste zes jaar een 'procyclisch' begrotingsbeleid, terwijl dat in Duitsland en Oostenrijk maar in twee van die zes jaar het geval was.
De grote fluctuaties in de uitgaven van consumenten zorgen er ook nog eens voor dat de investeringen van bedrijven relatief veel schommelen, aldus DNB. Nederlandse bedrijven steken namelijk vaker dan in andere landen het geval is, geld in onder meer ict en vervoersmiddelen. En juist dat zijn investeringen die door de jaren heen volatieler zijn.
Oplossing
Dit biedt DNB de kans om oplossingen aan te dragen waar het al een tijdje op hamert: afbouwen van de hypotheekrenteaftrek, het pensioenstelsel minder schokbestendig maken en het versterken van de stabilisatiefunctie van de overheid.
Dat laatste betekent dat de overheid als de economie lekker draait het wat rustiger aan moet doen met uitgeven, terwijl als het economisch tegenzit juist de economie een steuntje in de rug moet geven door niet meteen hard te gaan bezuinigen.