Samen de woningnood te lijf: groep Limburgse vrienden bouwt eigen wijkje

Dat de woningmarkt helemaal op hol is geslagen, blijkt wel uit de kwartaalcijfers die makelaarsvereniging NVM donderdag naar buiten bracht. Toch was het ook vier jaar geleden al behoorlijk dringen. Zeker op plekken waar door regelgeving nauwelijks nieuwe woningen gebouwd worden, zoals in het Zuid-Limburgse dorp Mechelen.

Niet weg uit het eigen dorp

Jos Corten besloot daarom in 2017 samen met zeventien andere huishoudens een eigen wijk te bouwen. Op een stuk landbouwgrond, binnen de bebouwde kom van het dorp, waar ze inmiddels een optie op hebben.

Want uit het dorp vertrekken, dat is geen optie. "Ik ben geboren en getogen in Mechelen. Ik zit hier op voetbal. Het is supergezellig hier. Ik wil hier gewoon niet weg", vertelt Corten.

Groter gezin, groter huis

Voor Tom Lindelauf geldt precies hetzelfde. Hij en zijn vriendin krijgen binnenkort gezinsuitbreiding. Hun huidige huurhuis is te klein. Het dorp verlaten voor een grotere woning is geen optie. Zelf bouwen is het enige betaalbare alternatief.

Samen bepalen ze hoe hun wijkje eruit komt te zien en wat voor woningen het worden. "We hebben een heel gemêleerd gezelschap", legt Corten uit. Omdat iedereen een ander budget heeft, komen er ook verschillende soorten huizen. Rijtjeshuizen, twee-onder-een-kapwoningen en misschien zelfs vrijstaande huizen.

Dit is een CPO

De achttien hebben zich verenigd in een zogenoemd CPO. Dat staat voor Collectief Particulier Opdrachtgeverschap. Het is een andere manier van nieuwbouw, en zit een beetje tussen volledige zelfbouw en een nieuwbouwwoning kopen uit de catalogus van een projectontwikkelaar in.

"Zelfbouw is voor veel mensen financieel niet weggelegd. Je moet zelf een kavel kopen en een architect en een aannemer inhuren", legt Cathelijne Holthuis van Bouwen In Eigen Beheer, dat CPO-groepen begeleidt en adviseert, uit. "Een aannemer is goedkoper als die tien huizen bouwt."

Een CPO kent de schaalvoordelen van projectbouw, maar niet de winstmarge die projectontwikkelaars pakken. Natuurlijk kost het begeleidingstraject ook geld, maar zelf contracten en statuten opstellen is vaak te lastig en dus is die hulp welkom, vinden Corten, Lindelauf en hun consorten.

'Gezamenlijk doel'

Om alles zo goed mogelijk te regelen, is de CPO een democratisch orgaan. Er zijn ledenvergaderingen en de meeste stemmen gelden. Gelukkig staan de neuzen meestal dezelfde kant op, vertelt Corten.

"Iedereen is er heel serieus mee bezig. Er gaat een hoop tijd in zitten. Maar we werken met z'n allen naar het gezamenlijke doel om in ons dorp te kunnen blijven wonen."

Project van de lange adem

De hoop is dat eind volgend jaar de woningen klaar zijn. Maar er moet nog het nodige gebeuren. Zo moet het bestemmingsplan van de grond, nu nog agrarisch, worden gewijzigd. Pas dan kunnen de kavels worden verdeeld en kan er gebouwd gaan worden.

De gemeente en de provincie zijn optimistisch over het plan, maar beleid en regelgeving zorgen voor vertraging in het besluitvormingsproces. Voordeel voor Corten en Lindelauf is wel dat de bouwstop in de gemeente inmiddels is opgeheven.

De groep is sowieso bijna zes jaar verder als er gebouwd gaat worden. Een project van de lange adem dus. Maar dat hoort een beetje bij een CPO. Al kan het ook sneller, soms wel in tweeënhalf jaar, zegt Holthuis. "Als de gemeente vooraf een stuk grond aanwijst, er een goed bestemmingsplan is en er zijn niet te veel tegenslagen."

Oplossing tegen woningnood?

Hoogleraar woningmarkt Peter Boelhouwer ziet ook dat het voor bepaalde groepen een mooie manier is om goedkoper te wonen. "De prijzen blijven beheerst. Al ligt het er wel aan hoeveel je zelf doet."

Overigens zijn CPO's niet nieuw. Ze werden massaal opgericht net na de crisis, toen projectontwikkelaars geen brood zagen in bouwgrond, legt Boelhouwer uit. Gemeentes kozen er toen voor om CPO's de kans te geven om te bouwen. "Almere heeft dat veel gedaan. En Amsterdam doet er ook redelijk wat."

Bouwgrond is schaars

Inmiddels ligt het anders. Er is nu zo weinig bouwgrond beschikbaar, dat wat er beschikbaar komt, toch wel volgebouwd wordt. Of het nou door een CPO of door een projectontwikkelaar gebeurt. "Het levert dan ook geen enkele extra woning op", is zijn antwoord op de vraag of CPO's de oplossing zijn tegen de woningnood.

Toch zijn de plannen in Mechelen daar een uitzondering op. Als het Corten, Lindelauf en hun vrienden en kennissen lukt om zelf het stuk landbouwgrond om te zetten in bouwgrond en dus een nieuw woonwijkje, is de woningnood in Mechelen een klein stukje minder