Worstenmaker Levie komt tot inkeer: 'Betere rolverdeling begint bij jezelf'

Levie is een van de ondernemers achter de worsten van Brandt en Levie, zijn vrouw Heidweiller coach op het gebied van werk en leven. Samen kregen ze twee kinderen, van drie en vijf jaar. Zij had het gevoel dat het leeuwendeel van het huishouden op haar schouders rustte en dat ze te weinig aan haar carrière kon werken.

"Ik werkte hard door en probeerde me vooral niet te veel af te laten leiden door het gezinsleven", zegt Levie. Zij kaartte het aan, hij vond het 'gezeik'. "Achteraf klinkt dat belachelijk", aldus de drukbezette ondernemer. Maar ze kwamen er, zoals velen in hun omgeving zeggen ze nu, niet uit.

Zorgparticipatie omhoog

Het getouwtrek werd een zoektocht en de zoektocht werd een boek, met als titel 'In voor- en tegenspoed (maar alleen als jij de afwas doet)'. Toen Heidweiller tijdens haar tweede zwangerschap langdurig in het ziekenhuis belandde, merkte Levie naar eigen zeggen pas hoeveel zijn vrouw eigenlijk thuis deed. En dat het anders moest.

"Als we een maatschappij nastreven waarin we gelijke arbeidsparticipatie nastreven tussen mannen en vrouwen, dan moet de zorgparticipatie van mannen omhoog", zegt Levie.

Denkwerk

Dat zorgen heeft Heidweiller van haar moeder, zegt ze. "Zij werkte buitenshuis en was hoofd van het huishouden, toen ik kinderen kreeg ging ik dat óók doen." Niet alleen fysiek, maar ook het denkwerk: van de planning voor (en na) school tot bedenken wat er in de luiertas moet. "Veel ervan zie je niet, maar gebeurt wel."

Niet dat Levie niks deed, zegt Heidweiller. Maar de verhoudingen lagen scheef en dat is het geval in veel Nederlandse huishoudens. Corona leek er heel even voor te zorgen dat de taken gelijker verdeeld werden, maar inmiddels zijn we weer terug bij af, zegt bijna tweederde van de stellen in een recent onderzoek van universiteiten.

'Slecht voor het kind'

Gemiddeld genomen werken mannen meer uren dan vrouwen en zorgen vrouwen meer uren dan mannen, zeggen ook het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP).

Die disbalans is niet wenselijk, vindt Heidweiller die met verschillende experts over het onderwerp sprak. Voor de vader die meer vader wil zijn, de moeder die minder financieel zelfstandig is en voor het kind dat zich beter ontwikkelt met twee actief opvoedende ouders.

"Het is géén gezeur. Mannen pakken die zorgrol te weinig en we moeten dat bespreekbaar maken", zegt ze. "Zowel maatschappelijk als thuis."

Wie doet wat?

Thuis deden Levie en Heidweiller dat al. Ze gingen er letterlijk voor zitten en doen dat nog. Om lijstjes te maken van wie nou eigenlijk wat doet en te bespreken wat er dwars zit. "Het onzichtbare zichtbaar maken." Om uiteindelijk tot een betere verdeling te komen zodat ook Heidweiller aan haar carrière kon werken. "Het is gelukt."

Een van de grootste struikelblokken van de verdeling is geld. Want wie minder werkt en meer zorgt, levert financieel in. Kun je een deel van je welvaart inleveren in ruil voor welzijn? En zo ja hoeveel? De rekensom kun je maken met hulpmiddelen, zoals die van het Nibud.

'Som is niet makkelijk'

De som is niet altijd makkelijk, weet Suzan Steeman van WOMEN Inc., een organisatie die zich inzet voor gendergelijkheid. Bovendien zijn de keuzes die je maakt in de verdeling, niet helemaal vrij. Zaken zoals beleid en cultuur hebben er ook invloed op. "We weten dat veel heterostellen de taken wel gelijk willen verdelen, maar bij 10 procent lukt dat maar."

Dat doorbreken ligt bij jezelf, de cultuur én het systeem. "Er is geen juiste volgorde, maar wat ons betreft begint het bij het systeem en de wetten", zegt Steeman. Ze wijst ter illustratie naar Zweden, waar dankzij ruimhartig beleid - met gratis kinderopvang en een half jaar bijna volledig betaald verlof voor moeder én partner - een gelijkere verdeling is ontstaan.

'Goed op weg'

Dat soort regels zijn ook wenselijk voor Nederland, vindt WOMEN Inc. "We zijn goed op weg, maar we zijn er nog niet", zegt Steeman. Het aanvullend geboorteverlof is de afgelopen jaren uitgebreid. Partners krijgen nu vijf dagen betaald verlof en kunnen nog eens vijf weken opnemen tegen 70 procent van het (maximum) dagloon.

Vanaf augustus 2022 worden de eerste negen weken van het ouderschapsverlof bovendien deels doorbetaald door het UWV.

Het geboorteverlof wordt nog maar mondjesmaat opgenomen, weet Steeman. "De vergoeding van 70 procent is niet voor iedereen aantrekkelijk", zegt ze. Een mening die ook vakbond FNV deelt: de bond pleit voor een vergoeding van minimaal 80 procent. WOMEN Inc. gaat nog een stap verder: volledig betaald verlof maakt het aannemelijker dat beide ouders het ook opnemen.

Betere regels

Er zijn daarbij nog maar een beperkt aantal werkgevers in Nederland die de verlofregeling financieel aanvullen tot bijvoorbeeld 90 of 100 procent. "Je werknemer is ook verzorger, dat laat je niet zomaar bij de voordeur achter. Ga het gesprek aan."

Ook de kinderopvang moet betaalbaarder 'deels gratis' en minder ingewikkeld. "Schaf het toeslagensysteem af", zegt Steeman. 

Uiteindelijk willen veel mannen ook graag meer zorgen en minder werken, weet Steeman. "In de emancipatie van mannen is nog veel te halen", zegt ze. Nu ontstaat er al vlak na de geboorte van een kind een groot verschil tussen moeder en partner. "Dat haal je bijna niet meer in."