Zijn we in 2023 nóg duurder uit in de supermarkt?
Boodschappen doen werd dit jaar een stuk prijziger. Zijn consumenten in 2023 nóg meer kwijt bij de kassa in de supermarkt? Dat is moeilijk om te voorspellen, maar experts zijn het erover eens dat boodschappen historisch duur zullen blijven.
Het leven was in november op een haar na 10 procent duurder dan in dezelfde maand een jaar eerder. Dat is een forse stijging, maar de inflatie was wel lager dan in oktober.
Toch is er geen reden voor consumenten om gerust adem te halen, want als je de energieprijzen niet meerekent, stegen de prijzen juist verder. Zo was voeding in november maar liefst 15,7 procent duurder dan in dezelfde maand een jaar eerder: een grotere stijging dan de 14 procent van oktober.
Spaghetti kost nu zelfs ruim twee keer zo veel als een jaar geleden.
Oekraïne
Prijsstijgingen van voeding komen mede door aanvoerproblemen van onder meer kunstmest en belangrijke agrarische grondstoffen, zoals graan en zonnebloemolie, als gevolg van de oorlog in Oekraïne.
Verder kampen boeren met hogere energieprijzen. Ook die willen ze zoveel mogelijk doorberekenen aan producenten van voeding. Die proberen vervolgens de rekening neer te leggen bij supermarkten en uiteindelijk komt (in ieder geval een deel van) de hogere rekening bij consumenten terecht.
2023
De verwachtingen van experts voor de prijzen van volgend jaar lopen uiteen. Vanwege de hogere energieprijzen en kleinere oogsten door droogte, zullen de prijzen die boeren rekenen in 2023 waarschijnlijk hoog blijven, aldus een rapport van de Europese Commissie.
Daardoor zullen ook de prijzen die voedselproducenten vragen blijven stijgen. Ook omdat zij te maken hebben met hogere kosten, onder meer voor energie en transport, aldus de Commissie. En uiteindelijk zullen ook de prijzen in de winkel toenemen, denkt zij.
Maar Voedsel- en Landbouworganisatie FAO van de Verenigde Naties, denkt dat de prijzen wellicht wat omlaag kunnen, schrijft het in de Food Outlook van november.
Onzekerheid
Toch zullen er schommelingen zijn in de wereldwijde voedingsgrondstoffenmarkt, denkt de FAO.
In deze video zie je wat we anders doen in de supermarkt vanwege de duurdere boodschappen:
Producenten en winkeliers zullen dan het zekere voor het onzekere nemen en hun prijzen niet meteen verlagen, mochten zij te maken krijgen met lagere kosten, denkt Rini Emonds, business consultant bij marktonderzoeksbureau IRI die zich bezighoudt met de detailhandel.
"Ze willen niet het risico lopen dat ze weer snel de prijzen moeten optrekken."
Grondstoffenprijs soms minder belangrijk
Vergeet ook niet dat bij sommige agrarische producten een verandering in de prijs maar in beperkte mate leidt tot een wijziging van de prijs voor consumenten, vult Jop Woltjer, onderzoeker aan Wageningen University & Research (WUR), aan.
Dat is bijvoorbeeld het geval bij graan, zegt hij. De prijs daarvan maakt maar een relatief kleine deel uit van de totale kosten om brood te bakken.
"En de prijs die de bakker rekent is ook afhankelijk van de broodprijs in de supermarkt, of wat consumenten bereid zijn te betalen."
Koopkracht consumenten daalt
Belangrijk is nog dat de lonen van de meeste Nederlanders achterblijven bij de inflatie, zodat hun koopkracht daalt, aldus Nadia Menkveld, landbouw- en voedingsmiddeleneconoom bij ABN Amro. "Consumenten moeten daardoor meer op hun geld letten."
Dus mochten levensmiddelenfabrikanten te maken krijgen met hogere prijzen van sommige producten, dan zullen supermarkten er voor proberen te zorgen dat zij niet de rekening doorgeschoven krijgen, denkt Menkveld.
Minder aanbod
Maar in de hele Europese Unie neemt het aanbod van agrarische grondstoffen niet toe, zo is de veehouderij aan het krimpen, zegt Menkveld.
En de vraag daalt niet zo hard. Dus van sommige producten kan de prijzen misschien wel iets dalen, maar dat zal dan tot een nog altijd historisch gezien hoog niveau zijn, verwacht zij.
Deel eerdere pijn goedmaken
De laatste tijd zijn overigens prijsverhogingen niet volledig doorberekend aan consumenten, zodat als de prijzen wat mochten dalen, consumenten slechts ten dele zullen profiteren, denkt Menkveld.
"Supermarkten en producenten zullen eerst een deel van de pijn die zij hebben geleden willen goedmaken."
Oogst 2023
In de eerste helft van 2023 zullen de prijzen in supermarkten rond het huidige niveau liggen, besluit Emonds dan ook. Hij baseert dat op 'gesprekken die we hebben met leveranciers en fabrikanten'.
Na de zomer van volgend jaar hangt de prijsontwikkeling mede af van hoe goed de oogst van belangrijke agrarische grondstoffen zal zijn, zegt hij.
In onderstaande video zie je hoe het komt dat de prijzen zo veel stijgen: