Koala wordt bedreigd: kunnen we het dier helpen met een fokprogramma?
Koala's zijn officieel aangemerkt als bedreigde diersoort in Australië. Door oorzaken als ziekte, droogte en bosbranden is het aantal koala's daar sinds 2001 gehalveerd. De Australische overheid pompt er een hoop geld in om het dier te beschermen. Zou een fokprogramma in Nederland het dier kunnen helpen?
Verschillende bedreigde diersoorten zijn voor een deel gered door succesvolle fokprogramma's. Zo is de populatie van de ernstig bedreigde vogel kagoe bijgetrokken door het fokken. En in de jaren tachtig waren er nog maar 22 Californische condors, maar door een fokprogramma vliegen er nu ruim 500 van de vogels rond.
In het Duitse Zoo Duisburg worden koala's gefokt, als onderdeel van een Europees fokprogramma. Er werden al veel koala's geboren, maar toch is het fokken van de dieren niet zo vanzelfsprekend. "Het is een duur dier om in je dierentuin te hebben. Je moet ze elke dag eucalyptus geven, want dat is het enige wat ze eten", vertelt Kerstin Ternes van de dierentuin aan EditieNL. Niet veel dierentuinen willen daadwerkelijk veel geld investeren in de dieren: "Ze zijn schattig, maar er is niet veel interactie met ze."
Het fokken is ook nog eens moeilijk. "Je hebt de juiste omgeving en getrainde dierverzorgers nodig", zegt Ternes. "Het is ook moeilijk omdat we geen koala's uit het wild krijgen om onze genenpoel uit te breiden. Het is niet makkelijk om koala's in of uit Australië te krijgen. Het is hun nationale dier en er zijn daarom veel restricties." Europese koala's zullen daardoor ook niet snel terug naar Australië worden gevlogen om daar uitgezet te worden. De fokprogramma's hier hebben daarom geen invloed op de Australische populatie van de dieren.
Reuzenpanda van beschermde lijst
Een dier waarbij een Nederlandse dierentuin wel een rol speelt in een internationaal fokprogramma, is de reuzenpanda, die mede door het fokken niet meer op de lijst bedreigde diersoorten staat. Sinds 2017 leven de panda's Wu Wen en Xing Ya in Ouwehands Dierenpark in Rhenen, in 2020 kregen ze een jong genaamd Fan Xing. "Wij proberen jongen te krijgen, dat is nu voor het eerst gelukt", vertelt hoofd dierverzorging José Kok.
Fan Xing gaat dit jaar terug naar China. "Ik verwacht dat-ie daar een rol gaat spelen in het fokprogramma." Al kun je dieren die in dierentuinen geboren zijn, niet zomaar in het wild zetten. "Ze moeten zo min mogelijk contact gehad hebben met mensen", legt Kok uit. "Maar ons jong draagt er uiteindelijk wel aan bij dat er meer reuzenpanda's in het wild terecht komen."
Kieskeurige eters
Al zal Ouwehands als Nederlandse dierentuin niet snel een rol gaan spelen in het fokprogramma voor koala's. Er wonen op dit moment ook geen koala's in het park. "Ze eten alleen maar eucalyptus, ze zijn misschien nog wel kieskeuriger dan panda's. Als je ze wil houden, dan moet je in staat zijn om voldoende voer aan te kunnen leveren." Wel zijn de dieren welkom in de dierentuin. "We willen zoveel mogelijk aandacht besteden aan bedreigde diersoorten. Omdat we de panda's nu hebben, zou ik het wel aandurven, maar het is een uitdaging."
Dat was bij de panda's ook zo. Na de komst van de dieren duurde het drie jaar tot er een jong werd geboren in Ouwehands. "Voor die tijd waren ze niet rijp", zegt Kok. "Er komt ook nog geen nieuw jong. Moeder en jong zijn nog bij elkaar. Pas als hij weg is komt ze in een nieuwe voortplantingsperiode. Ik verwacht dat er wel een nieuw jong moet komen, maar dat is nog niet zeker. We zouden dat wel graag willen."
In eigen land fokken
Er zijn geen grote plannen om koala's naar Nederland te halen, laat directeur Winneke Schoo van de Nederlandse Vereniging van Dierentuinen weten. "Ik weet dat koala's in Europa uit Sandiago komen, Australië exporteert vrijwel geen buideldieren. Zij vinden dat zij de diersoort in hun eigen land moeten fokken, dan kan je ze ook gelijk uitzetten", zegt Schoo. "Je kan wel koala's naar Nederland halen als ambassadeur: zodat daarmee geld wordt opgehaald voor de bescherming van het dier in Australië."