Medewerkers NS leggen werk neer: 'In Nederland wordt relatief weinig gestaakt'
Wie deze week met de trein gaat, moet even goed in de reisplanner kijken. Het personeel van de Nederlandse Spoorwegen staakt. Maar niet het hele land wordt platgelegd. Het personeel van de NS staakt in fases. Zo blijven in Amsterdam bijvoorbeeld de treinen gewoon rijden. Een hele brave staking dus. En dat is kenmerkend voor ons land.
Nederland heeft volgens kenners geen echte stakingscultuur, zo duurde de grootste zorgstaking ooit maar 24 uur en was de staking van de buschauffeurs afgelopen jaar ook een estafettestaking. Stakingen die het hele land platleggen kennen we niet.
"Als je kijkt naar België of Frankrijk dan staken we in Nederland relatief weinig", zegt stakingshistoricus Rosa Kösters. "Er wordt vaak gezegd dat in Frankrijk weinig mensen lid zijn van een vakbond, dat er daarom daar meer wordt gestaakt. Maar als je kijkt naar Scandinavische landen dan zijn daar meer mensen lid en ook er wordt daar meer gestaakt. In Nederland zijn vakbonden meer gericht op overleg en minder op staken."
Staken
In ons land werd de afgelopen dertig jaar gemiddeld 15,4 dagen per jaar gestaakt per 1000 werknemers. In België werd er 87 dagen per jaar per 1000 werknemers gestaakt en in Frankrijk zelfs 110,5 dagen.
Bron: ETUI
Waarom in Nederland minder wordt gestaakt vindt ze lastig te zeggen. Tot 1979 was het voor ambtenaren zelfs verboden om te staken. "Na de Tweede Wereldoorlog is er in ons land echt weinig gestaakt", gaat ze verder. "Voor de Tweede Wereldoorlog had je meer kleine stakingen, dat fabrieken wekenlang dicht gingen. Tegenwoordig is het veel meer georganiseerd."
Strategisch staken
Een staking wordt door de vakbond strategisch ingezet. "Het is een goede manier om de druk tijdens onderhandelingen op te voeren. Het laat nu bijvoorbeeld zien dat de treinmedewerkers bereid zijn om het werk neer te leggen 'dus pas maar op'. En door de staking zo in te richten kost het de vakbond ook minder geld. Heel slim."
Personeelsleden die staken krijgen van de vakbond een deel betaald. Daarnaast is het Europees geregeld dat staken mag. "In de jaren zeventig is eindeloos discussie gevoerd of er een Nederlandse stakingswet moest komen en die kwam er maar niet", legt hoogleraar arbeidsrecht Evert Verhulp uit aan Editie NL. Toen heeft de Hoge Raad beslist dat het eigenlijk al wel Europees geregeld was dat staken mag. Het is een vage regel, maar het uitgangspunt is dat staken een grondrecht is."
Verboden
Dat wil niet zeggen dat iedereen altijd zomaar het werk neer mag leggen. "Soms wordt een staking door de rechter verboden. Zo mag het betalingsverkeer niet plat komen te liggen. Ook is er een keer een staking op Schiphol verboden omdat er een terroristische dreiging kon ontstaan."
Zo mag je ook niet alle middelen inzetten om te staken. "Een bedrijfsbezetting mag niet, maar gratis openbaar vervoer aanbieden mag wel."
"Een Duitse vakbond regelde ooit in een supermarkt mensen die met volle karren bij de kassa gingen staan en toen zeiden dat ze hun portemonnee waren vergeten, om de winkels te ontregelen. De rechter stond dat toe."
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.