Rouwverwerking: hoe help je iemand?

En hoe kun je iemand helpen? Jos de Keijser, bijzonder hoogleraar complexe rouw aan de Rijksuniversiteit Groningen, geeft antwoord op de belangrijkste vragen. 

1. Hoe verwerken mensen over het algemeen zo’n enorm drama?
"Mensen moeten zo'n vreselijke gebeurtenis een plekje geven. Dat gebeurt ook letterlijk in je brein. Je geeft het drama een plaats zodat je er op een gegeven moment niet altijd meer mee bezig bent. Zodat je ook over andere dingen na kunt denken. Het rouwproces zelf verloopt niet, zoals we eerder dachten, volgens vaste stappen. Rouw is bij iedereen anders."

2. Hoe belangrijk is de identificatie voor verwerking? 
"Identificatie is heel belangrijk. Er zijn verschillende studies gedaan naar overleden mensen die vermist zijn, en overleden mensen die na een ramp zijn gevonden. Mensen kunnen het verlies beter verwerken als iemand gevonden is. De identificatie helpt ook tegen hoop houden tegen beter weten in."

3. Hoe helpen professionals daarbij?
"Bij de vliegramp zie je dat professionals helpen met de begeleiding van nabestaanden. Ze benadrukken het belang van afscheid nemen, ook als er (nog) geen stoffelijk overschot is. Verder vind ik het belangrijk dat professionals, en dan vooral psychologen, wat afstand nemen in het begin. Echt niet iedereen heeft hulp van een psycholoog nodig na zo’n heftige gebeurtenis. Wel kunnen mensen later hulp krijgen als ze een psychotrauma hebben opgelopen waardoor ze het verlies niet goed kunnen verwerken. Dat ze bijvoorbeeld heel veel bezig zijn met de laatste minuten van hun geliefde en dat niet los kunnen laten."

4. Hoe kunnen nabestaanden elkaar steunen?
"Ook dat wisselt weer per persoon. Voor sommige mensen is de steun van lotgenoten heel belangrijk. Voor anderen is dat alleen maar extra  belastend. Het is opvallend dat vooral vrouwen zich vaak fijn voelen bij contact met lotgenoten."

5. Hoe ga je om met vrienden of collega’s die zoveel persoonlijk leed meemaken?
"En ook dat is weer voor iedereen anders. Sommige mensen vinden het fijn als je vraagt hoe het gaat, maar andere mensen willen er niet de hele tijd mee geconfronteerd worden. Als je bijvoorbeeld een collega hebt die te maken heeft met dit soort leed, vindt hij of zij het misschien juist wel fijn om op het werk alleen met werk bezig te zijn. Al vinden andere mensen het juist heel vervelend als je er niet naar vraagt. Ga iemand in ieder geval niet uithoren en luister als mensen wat willen vertellen."