Eikenprocessierups is nu een vlinder (en zorgt nog even voor jeuk)
Heb je opeens weer last van jeukende bultjes door de haren van de eikenprocessierups? Dat zou zomaar kunnen, want de rupsen komen deze weken uit hun pop als vlinders en verlaten het nest, en daarbij kunnen opnieuw haartjes vrijkomen.
Als de vlinders de nesten verlaten, ontstaan gaten die het nest minder stevig maken. Door regen en wind kunnen de verlaten nesten losraken en de achtergebleven brandhaartjes verspreiden.
Een maand geleden ging een recordaantal mensen met jeukklachten naar de huisarts.
Inmiddels is de piek aan mensen die met klachten naar de huisarts gaat wel voorbij, maar met name mensen die veel wandelen of buiten werken klagen nog steeds over de bultjes:
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Het geheim van Sittard-Geleen
De eikenprocessierups zorgde dit jaar voor veel overlast. Mensen in het hele land klaagden over jeukende bultjes en ogen en benauwdheid. Gemeentes konden het aantal klachten niet aan en er waren te weinig bestrijders die de rupsen konden opruimen.
In Sittard-Geleen hebben ze al sinds 2001 last van de eikenprocessierups. Maar daar kregen ze het probleem onder controle: er zijn dit jaar bijna geen klachten van inwoners gekomen.
Hun geheim: Een aantal bomen in het voorjaar op precies het juiste moment bespuiten met een bacteriepreparaat. Als de rupsen van eikenblaadjes met de bacteriën eten krijgen ze een gat in hun maag en gaan ze dood.
Vlinder leeft maar een week
Uit de pop van de eikenprocessierups kruipt een bruin grijze nachtvlinder met een beetje een harige kop. Overdag rusten ze op donkere plekjes en ’s nachts worden ze actief. De vrouwtjes lokken de mannetjes met geurstoffen. Ze paren en daarna legt het vrouwtje zo’n 250 tot 300 eitjes in een eik.
Nadat de eitjes zijn gelegd, gaan zowel de mannetjes als de vrouwtjes vrij snel dood. In totaal leeft de vlinder van de eikenprocessierups ongeveer een week. Misschien is dat de reden dat de vlinder geen eigen naam heeft, maar ook gewoon eikenprocessierups heet.
De eitjes overwinteren in de boom en komen pas in het voorjaar uit. Na een aantal keer vervellen is het de bekende kriebelrups die in processie naar een goede plek loopt om te verpoppen tot vlinder. En daar begint alles van voren af aan.
Bacteriën branden gat in maag
De bacteriën zijn niet schadelijk voor bijvoorbeeld vogels die eikenprocessierupsen eten, maar andere rupsen die de eikenblaadjes eten gaan ook dood. Jules Sondeijker van de gemeente Sittard-Geleen verdedigt hun methode.
"Het bacteriepreparaat is maar tien dagen werkzaam. Wij bespuiten de bomen maar één keer in het voorjaar voor dat de vervelende brandhaarden aan de rupsen komen. Alleen in die tien dagen gaan de rupsen er dood aan. Of er andere rupsensoorten op dat moment in de eikenbomen van de bladeren eten en doodgaan zou onderzocht moeten worden."
Liever zuigen
Ecoloog Albert Vliegenthart van de Vlinderstichting ziet liever dat de nesten van eikenprocessierupsen worden weggezogen en dat er wordt gewerkt aan meer biodiversiteit om de grote aantallen eikenprocessierupsen terug te dringen.
"Op sommige plekken zitten beschermde vlindersoorten. Daar moet je niet met bacteriën werken, omdat je dan het risico loopt dat je die ook doodt. Een eik is zeer waardevol, ruim 350 soorten insecten zijn afhankelijk van de eik."
Gratis behandeling voor particulieren
In Sittard-Geleen wordt op alle plekken waar eikenprocessierupsen voor overlast kunnen zorgen het bacteriepreparaat gespoten. Ook de bomen van particulieren en bedrijven worden behandeld. Voor particulieren is de behandeling gratis, bedrijven krijgen een rekening.
Sondeijker is trots dat de gemeente burgers het probleem niet zelf laat oplossen. "Het is de rol van de gemeente om burgers te helpen. Ook in Heerlen en Maastricht en Eijsden-Margraten wordt zo gewerkt. Met deze beheer methode blijven de kosten aanzienlijk beperkt ten opzichte van andere methodes."
Het wiel opnieuw uitvinden
Stichting Kennis en Adviescentrum Dierplagen (KAD) uit Wageningen vindt dat meer gemeenten het voorbeeld van Sittard-Geleen zouden moeten volgen. "Preventie is veel efficiënter dan het wegzuigen van nesten. Maar door de decentralisatie is de kennis versnipperd en zie je dat gemeenten zelf opnieuw het wiel willen gaan uitvinden."
"We zien het ook bij de bestrijding van ratten. Sommige gemeenten doen het hartstikke goed en bij anderen laat de preventie echt te wensen over, zegt Bastiaan Meerburg, directeur van het KAD.
Sondeijker bevestigt dat. "Er was een expertgroep maar die is door bezuinigingen opgeheven. Ik ga de minister een brief schrijven dat die expertgroep echt weer moet worden opgestart."
