Belastingdienst moet menselijker worden bij toeslagen kinderopvang
De Belastingdienst moet zich veel redelijker opstellen bij de controle van toeslagen voor kinderopvang. Er moet een einde komen aan de praktijk van het standaard terugvorderen van tienduizenden euro’s aan uitgekeerde kinderopvangtoeslag, als mensen niet kunnen aantonen dat zij álle kosten hebben gemaakt.
Dit blijkt vandaag uit twee baanbrekende uitspraken van de Raad van State over toeslagen voor kinderopvang. De hoogste bestuursrechter komt na jaren van procederen door talloze gedupeerde ouders nu zelf terug van de eigen harde lijn en stelt dat 'meer maatwerk' door de Belastingdienst nodig is.
Ook gevolgen voor oude zaken
Volgens de Raad van State zijn door een te strikte uitleg van de wet teveel mensen jarenlang in ernstige problemen gekomen door terugvorderingen die onredelijk waren. Soms ging het om minieme verschillen, soms kon niet worden aangetoond dat álle kosten werden gemaakt, en soms werden ouders gedupeerd omdat een gastouderbureau fraudeerde en zíj vervolgens de rekening moesten betalen. De Raad van State zegt nu dat de wet anders uitgelegd moet worden, dat de Belastingdienst zich hierop moet beraden en dat dit gevolgen kan hebben voor 'oude, lopende en nieuwe' zaken.
'Menselijke maat'
De uitspraken komen op een belangrijk moment. Juist komende week verschijnt een rapport van de commissie-Donner, over een schadevergoeding voor een groep van 300 ouders die onterecht gedupeerd raakten in een ontspoord fraude-onderzoek, en ook geconfronteerd werden met grote terugvorderingen. Staatssecretaris Menno Snel (Financiën) moet op basis daarvan aangeven hoe hij deze groep tegemoet wil komen.
Ook moet hij tekst en uitleg geven over hoe het beleid van zijn Belastingdienst zo kon ontsporen. De affaire kwam op de agenda door publicaties van Trouw en RTL Nieuws, en aanhoudende Kamervragen van CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt en SP-Kamerlid Renske Leijten.
Omtzigt noemt het ‘heel bijzonder’ dat de Raad van State het roer nu omgooit, maar laat doorschemeren dat het rijkelijk laat is, en dat er al een reeks rapporten lagen die aantoonden dat burgers in de steek werden gelaten door de overheid. Leijten verbaast zich erover dat de overheid steeds weer juridische uitspraken nodig heeft ‘om te doen wat logisch is’: "Gebruik de menselijke maat."
Belangrijke uitspraak
Advocate Eva González Pérez, die de afgelopen jaren tientallen gedupeerde ouders in rechtszaken bijstond: "Het is echt een heel belangrijke uitspraak. Het lijkt erop alsof de Raad van State nu ook ziet dat het zo echt niet langer kan, en dat de hoogste rechter zegt: tot hier en niet verder." Ze wijst erop dat de nieuwe regels verstrekkende gevolgen hebben voor de Belastingdienst: "We staan nog nu aan het begin. Hoe gaat de Belastingdienst dit uitvoeren? Gaan ze alle oude zaken onder de loep nemen en mensen alsnog recht doen?”
De ministeries van Financiën en Sociale Zaken en Werkgelegenheid, die samen over toeslagen voor kinderopvang gaan, komen later met een reactie.
Reactie ministeries: meer proportionele terugvordering
De ministeries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Financiën, die samen over de kinderopvangtoeslag gaan, zeggen dat ze de uitspraken bestuderen. "We zijn al aan het onderzoeken of en hoe we tot een meer proportionele benadering bij het bepalen en terugvorderen van toeslagen kunnen komen." De Belastingdienst/ Toeslagen, die de uitvoerder van wetgeving is, zegt altijd rechterlijke uitspraken na te leven. "Er is nu sprake van nieuwe jurisprudentie, en die gaat Toeslagen uiteraard ook volgen."