Hongarije en Polen blokkeren EU-begroting: 'We belanden in een crisis'
Hongarije en Polen blokkeren de EU-meerjarenbegroting en het coronaherstelfonds. Beide landen zijn boos, omdat ze minder geld kunnen krijgen vanwege hun omgang met de democratie en rechtstaat. Boedapest en Warschau hadden hun verzet al meerdere keren aangekondigd.
Hongarije en Polen worden er al langer van beschuldigd kritische journalisten en onafhankelijke rechters het werk onmogelijk te maken. Ze klagen dat de EU het met de nieuwe regels ten onrechte op hen heeft gemunt.
EU-begroting en herstelfonds
De EU-leiders bereikten in juli een zwaarbevochten compromis over rechtstaatvoorwaarden aan de ontvangst van geld uit de begroting en het herstelfonds. Op aandringen van het Europees Parlement, dat ermee moet instemmen, werd het zogeheten rechtstaatmechanisme echter vorige maand wat strenger.
Kont tegen de krib
Vanmiddag stemde een ruime meerderheid van de EU-landen in met het akkoord over democratie en rechtstaat. Daarop gooiden Hongarije en Polen de kont tegen de krib: zij zetten nu hun veto in om alle andere plannen rond de begroting te dwarsbomen.
Door de tegenstand van Hongarije en Polen werden de ambassadeurs van de EU-landen het ook niet eens over het plan voor nieuwe Europese belastingen om de nieuwe uitgaven te dekken. Daarvoor is, net als voor de begroting, de steun van alle lidstaten nodig.
"Twee lidstaten hebben hun bedenkingen uitgesproken tegen één element van het pakket", aldus Duitsland, dat de EU dit halfjaar voorzit.
Crisis?
Een hoge EU-diplomaat zegt dat de Unie op een "grote crisis" afstevent als Hongarije en Polen hun verzet willen volhouden. Diplomaten houden rekening met vertraging voor de Europese meerjarenbegroting en het coronaherstelfonds.
Andere diplomaten vinden 'crisis' een te groot woord. "Er is een probleem", ziet een goed ingevoerde diplomaat. Als een akkoord over de begroting uitblijft, dan treden tijdelijke mechanismen in werking.
Dan moet per maand een begroting worden vastgesteld. In dat geval wordt alleen de landbouwsteun uitbetaald, maar bijvoorbeeld de steun voor armere regio's valt dan weg. "Dan schieten Hongarije en Polen zich in eigen voet. Die landen komen in de problemen."
In de EU-landen kijken nu in eerste instantie naar de tijdelijke voorzitter, Duitsland, om een uitweg te bedenken. Dinsdag overleggen de ministers van Europese Zaken, donderdag is de beurt aan de regeringsleiders. Dan vergadert premier Rutte met zijn collega's in een EU-top via videoconferentie.