Geheim CIA-rapport bevestigt: 'Saoedische kroonprins achter moord Khashoggi'

Biden heeft afgelopen nacht gebeld met de 85-jarige Saoedische koning Salman bin Abdoel Aziz al-Saud. Dat is opmerkelijk, want de oude koning is de laatste jaren naar de achtergrond verdwenen. De feitelijke macht ligt bij zijn 35-jarige zoon, kroonprins bin Salman, bijgenaamd MBS. Die kon het met president Trump goed vinden, maar Biden passeert hem dus.

Opvallend is dat de Amerikaanse president in het telefoongesprek met koning Salman niet over Khashoggi is begonnen. Wel hebben ze het belang van mensenrechten en bondgenootschap tussen de landen benadrukt.

'Biden geshockeerd'

Amerika-correspondent Erik Mouthaan zegt dat Biden zo geshockeerd is door wat hij weet over de rol van de kroonprins bij de moord, dat hij niets meer met de man te maken wilt hebben. "Waar Trump zijn schoonzoon rechtstreeks met MBS liet onderhandelen, zal Biden aandringen op contacten die lopen met de oudere koning."

De dood van Khashoggi in oktober 2018 veroorzaakte wereldwijd verontwaardiging. De journalist, die kritisch schreef over kroonprins Bin Salman, werd in het Saoedische consulaat in Istanbul vermoord. Zijn lichaam werd in stukken gezaagd en is nog altijd spoorloos. 

De mannen die dat deden werden speciaal ingevlogen vanuit Saoedi-Arabië. CNN weet dat dat gebeurde met privé-vliegtuigen van een bedrijf dat op naam van de kroonprins staat.

Turkse en Amerikaanse geheime diensten, waaronder de CIA, wezen al snel met de beschuldigende vinger naar Bin Salman als zeer waarschijnlijke opdrachtgever. Zo beschikten de Turken over afgeluisterde gesprekken tussen het moordcommando en een hoge medewerker van de kroonprins. Ook een speciale onderzoeker van de VN noemde Bin Salman als de waarschijnlijke opdrachtgever voor de moord. 

De kroonprins ontkent dat hij opdracht gaf Khashoggi te vermoorden. Volgens Saoedi-Arabië opereerde de groep moordenaars op eigen initiatief.

Trump

Ondanks dat alles onderhield Trump warme banden met de Saoedische kroonprins. Hij wilde het CIA-rapport over de rol van de kroonprins bij de dood van Khashogghi niet vrijgeven, om de relatie met de bondgenoot niet te verstoren. Trump en Bin Salman trokken samen op tegen wat zij zien als de grootste vijand in de regio: Iran. Waar Trump het beruchte atoomakkoord met Iran opzegde en het land isoleerde, wil Biden juist weer onderhandelen.

Biden trok in de campagne van de presidentsverkiezingen juist keihard van leer tegen de kroonprins, die volgens hem 'opdracht heeft gegeven tot de moord'. Hij beloofde dat hij Saoedi-Arabië geen wapens meer zou verkopen en 'van de Saoedi’s de paria maken die ze zijn."

Telefoontje

Het bondgenootschap met de Saoedi's zal Biden niet willen verspelen, maar hem wacht dus wel een moeilijk telefoongesprek met de koning. Erik Mouthaan: "Als kandidaat was Biden zeer kritisch op de Saoedi's en met name op Trumps weigering om het land te laten boeten voor de moord op een in Amerika woonachtige journalist."

"Maar, toen was hij nog geen president. Nu moet Joe Biden ook de belangen afwegen van de relatie met het land dat zo'n grote rol speelt in het Midden-Oosten en in de energiesector", zegt Mouthaan.

Oorlog Jemen

Toch heeft Biden inderdaad afstand genomen van de bondgenoot. "Hij maakte een einde aan de Amerikaanse steun voor de Saoedische inmenging in de burgeroorlog in Jemen. Mensen daar werden beschoten met Amerikaans materieel. Het conflict heeft volgens de VN tot de hongerdood van tienduizenden mensen geleid, en Biden wilde daar niet lager aan meewerken."

De woordvoerder van het Witte Huis zegt dat Biden streeft naar een 'recalibratie' van de relatie met Saoedi Arabië, een herijking. Hoe dat valt bij de koning en zijn zoon, weten we als er meer bekend wordt over hoe dat zeer beladen telefoontje naar koning Abdoel Aziz is verlopen. Daarna wordt ook, zo is de verwachting, het rapport over de moord vrijgegeven.