Ondanks coronamiljarden kunnen veel scholen leerachterstanden niet wegwerken
Miljarden kwamen er beschikbaar waarmee scholen leerachterstanden door corona in konden halen. Door bijvoorbeeld personeel aan te nemen om kwetsbare leerlingen extra begeleiding te geven. Maar van inhalen is op veel plekken geen sprake nu. Scholen gebruiken het extra personeel nu vooral om zieke docenten te vervangen. De kloof tussen 'goede en slechte' leerlingen wordt hierdoor waarschijnlijk groter.
De Algemene Vereniging Schoolleiders trekt aan de bel: "In een normale situatie, met het lerarentekort, was het al niet haalbaar om dat geld in korte tijd goed te besteden. Maar met de huidige besmettingen is het echt nijpend."
Kwetsbare leerlingen extra ondersteunen
Op basisschool Widerode in Wierden hadden ze heel veel mooie plannen met het extra geld dat ze hadden gekregen. Directeur Peter Baars: "We hadden al extra leerkrachten en een onderwijsassistent aangenomen om vooral de kwetsbare leerlingen extra te ondersteunen."
Maar op dit moment heeft Baars verschillende leerkrachten thuiszitten vanwege corona en moet het extra personeel invallen om de reguliere lessen door te laten gaan. Baars: "We doen al zeker acht weken niet met dat geld waar het eigenlijk voor bedoeld is: inhaalonderwijs en extra ondersteuning."
Coronamiljarden voor het onderwijs
In februari maakte het demissionaire kabinet bekend dat er 8,7 miljard euro beschikbaar zou komen voor het onderwijs. Met dat zogenoemde Nationaal Programma Onderwijs moeten leerachterstanden aangepakt worden, die zijn ontstaan door de uitbraak van het coronavirus.
Iedere school heeft dit jaar 700 euro per leerling gekregen en mocht zelf kiezen hoe dat besteed zou worden. Het ministerie had een lijstje gemaakt met 'interventies' die mogen, zoals extra onderwijsassistenten die individuele begeleiding geven of extra docenten waardoor de klassen verkleind kunnen worden.
Het onderwijsveld was blij met extra geld. Maar er kwam ook al snel veel kritiek op dit Nationaal Programma Onderwijs, want de miljarden moeten binnen twee jaar uitgegeven worden. En met het huidige lerarentekort bleek het lastig om in zo'n korte tijd structurele plannen te maken om leerachterstanden weg te werken.
Eindstreep moet opschuiven
Die periode dat die miljarden beschikbaar zijn moet opgerekt worden vindt Petra van Haren, voorzitter van de Algemene Vereniging Schoolleiders: "Met de huidige besmettingen in het onderwijs zien we dat veel scholen er helemaal niet aan toe komen om die plannen uit te voeren. De startstreep schuift nu op, dus dan moet de eindstreep ook opschuiven."
Invalpoule leeg
Extra geld voor onderwijs zou vooral een oplossing moeten zijn, maar het zorgt ook voor problemen. Omdat alle scholen met het geld extra personeel zijn gaan werven, blijken de invalpoules nu op veel plekken leeg te zijn.
Basisschooldirecteur Peter Baars: "We moeten de tekorten nu intern oplossen. Ik ben blij dat ik al wat extra personeel had aangenomen. Ik moet er niet aan denken hoe groot het probleem was geweest zonder dat extra geld."
Maar de inhaalprogramma's, waar het geld eigenlijk voor bedoeld was, staan op veel plekken stil. Dat merkt ook Gerard Smetsers, tot voor kort directeur van basisschool Het Palet in Hapert: "Onder de huidige omstandigheden zijn we al blij dat het niet verder achteruit loopt."
'Te ambitieus'
"Het is maar de vraag of de inzet van die coronamiljarden nu effectief is," zegt onderwijssocioloog Thijs Bol, één van de initiatiefnemers van OMT Onderwijs.
Hij denkt dat er meer structurele financiering moet komen: "Het was al ambitieus om te denken: na één jaar covid gaan we de schade in twee jaar repareren. Maar met de huidige besmettingen en maatregelen lijkt dat al helemaal te hoog gegrepen."
Vooral kwetsbare leerlingen zullen hier de dupe van zijn, volgens Bol. Vooral die leerlingen liepen flinke vertragingen op tijdens de schoolsluitingen. En die ongelijkheid in opgelopen leerachterstanden blijft zo.
Voorjaar: nieuwe beoordeling
Minister Slob van Onderwijs snapt de worsteling van scholen: "We hebben natuurlijk weer zo'n najaarscorona die een enorm beslag legt op het werk van docenten. Het maakt het inderdaad moeilijker om al die activiteiten tegen leervertraging uit te voeren."
Volgens hem is het wel belangrijk dat scholen het geld snel inzetten, zodat het ook terecht komt bij de leerlingen die daar nú baat bij moeten hebben. In het voorjaar gaat minister Slob samen met de Tweede Kamer opnieuw de balans opmaken: "Dan kan er eventueel ook de weging worden gemaakt om het Nationaal Programma Onderwijs toch te verlengen."