Duurzame producten? 'We willen wel, maar prijs is ook belangrijk'
Er is steeds meer aandacht voor duurzaamheid, maar gaan consumenten ook echt meer kopen bij bedrijven die duurzaam zijn, of daar veel aandacht aan besteden?
Als je iets koopt, dan geeft dat vaak ook aan waar je voor staat, legt consumentenpsycholoog Patrick Wessels uit. "Als je zelf vindt dat je heel duurzaam bent, dan is het niet zo makkelijk om te kopen bij bedrijven die daar niets aan doen".
Dat wordt nog sterker als je ook tegen anderen zegt dat je duurzaam bent. Dan is het nóg lastiger om te kopen bij een bedrijf dat niet duurzaam is, of een product aan te schaffen dat niet duurzaam is, aldus Wessels. "Stel dat je iemand tegenkomt, hoe kun je dat dan uitleggen?"
Wat is duurzaam?
Maar wanneer is een product eigenlijk duurzaam? Het is niet altijd duidelijk wat de duurzaamste keuze, aldus Ward van der Stee, sectoranalist bij ABN Amro, die zich vooral op de detailhandel en vrijetijdssector richt. Probleem is volgens hem ook dat sommige zaken wel als duurzaam neergezet kunnen worden, terwijl ze dat niet zijn.
Verder kun je bijvoorbeeld wel een broek van biologisch geteeld katoen hebben, maar hoe duurzaam is die broek dan als deze met een vervuilende vrachtwagen is vervoerd, of met kinderarbeid is gemaakt, vraagt hij zich af.
Daarom is het bij de aankoop voor consumenten soms lastig om een duurzame beslissing te nemen, denkt Van der Stee.
Rol voor winkelier
Hij ziet hierbij een taak voor winkeliers om aan te geven wat de duurzamere keuze is, om het voor consumenten eenvoudiger te maken om te kiezen.
Probleem daarbij is volgens hem wel dat het voor grotere partijen makkelijker is om na te gaan of een product duurzaam is. Zij hebben meer capaciteit om dat te controleren dan kleinere winkeliers. "Voor hen is het lastig om een volledig beeld te krijgen".
'Als niet duidelijk is wat de duurzaamste keuze is, dan kiezen consumenten voor het goedkoopste'
Duurzaam vs. prijs
En als je wel kunt nagaan welk product duurzamer is, zijn consumenten dan bereid daar ook meer voor te betalen?
Ondanks de toegenomen aandacht voor duurzaamheid is prijs zeker belangrijk voor consumenten, zegt Alyssa Gammoudi, sectoreconoom consumentengoederen bij ING Bank. Als in een winkel duurzame producten het meest zichtbaar zijn, dan zijn veel consumenten geneigd om die te proberen, mits het niet heel veel duurder is dan niet-duurzame producten.
Maar als het prijsverschil te groot is, dan kopen veel consumenten liever iets dat goedkoper is, zeker in een economisch slechte periode.
Goedkoopste
In Nederland is prijs sowieso vaak doorslaggevend, zegt Van der Stee. Consumenten zeggen vaak wel dat duurzaamheid belangrijk is, maar de praktijk is volgens hem soms anders. En als niet duidelijk is wat de duurzaamste keuze is, dan kiezen mensen voor het goedkoopste, aldus Van der Stee.
Maar er is volgens Gammoudy wel een verschil tussen generaties. Voor jongeren ligt de drempel om een duurzaam product te kopen veel lager dan bij babyboomers, zegt zij. De generatie Z (geboren na 1995) kiest ook eerder voor duurzaam en minder producten, dan voor niet-duurzaam en meer, aldus Gammoudi.
Duurzame intenties
Volgens haar is er geen enkel bedrijf dat niet iets duurzaams aanbiedt, alleen valt er te twisten over de mate van duurzaamheid. En in hoeverre de hele toeleveringsketen duurzaam is, is niet altijd na te gaan, zegt ze.
"Een ceo kan niet elke dag plantages aflopen, maar hij of zij kan zich wel ervoor inzetten dat alles zo duurzaam mogelijk gaat. Dat het soms fout gaat is jammer, maar dat betekent niet dat een bedrijf zich er helemaal niet voor inzet", aldus Gammoudi.
Toch zijn sommige producten niet duurzaam te maken, denkt zij. "Je kunt wel zeggen dat je niets met aluminium gaat doen, maar je weet niet of dat haalbaar is. Je kunt dan wel kijken of je zoveel mogelijk kunt recyclen."
Steeds meer bedrijven zijn bezig met duurzaamheid
In het algemeen zullen bedrijven die zich meer uitspreken succesvoller zijn, denkt Wessels. Hij wijst op Tony's Chocolonely. "Ze zijn heel activistisch, dat spreekt een doelgroep aan. Als je dat activisme niet waardeert, dan zul je hun chocola ook niet kopen, maar dat willen ze dan ook niet."
Bedrijven besteden sowieso meer aandacht aan duurzaamheid, aldus Gammoudi Zo heb je nu ook bij onder meer Albert Heijn en Lidl biologische producten. En in steeds meer winkels zie je inzamelpunten van oude kleding.
Ikea riep in aanloop naar Black Friday klanten op om gebruikte meubelen in te leveren, onder het motto: Bring Back Friday.