Loopgraven van honderden kilometers lang: Rusland bereidt zich voor op Oekraïens offensief

Waar en wanneer Oekraïne een groot offensief begint is nog de vraag, maar duidelijk is dat Rusland zich op grote schaal ingraaft, zo stellen analisten op basis van satellietfoto's. "De tactiek van de Russen wordt nu: gebied behouden in plaats van gebieden veroveren", zegt oud-commandant der Landstrijdkrachten Mart de Kruif.

Amerikaanse satellietbeelden tonen een opeenstapeling van loopgraven in het landschap. Ook op plekken waar Oekraïense militairen nog ver van zijn verwijderd, zoals de plaatsen Armiansk en Medvedivka, de toegangspoorten tot kroonjuweel de Krim.

Duivelstanden en kilometers diep

De loopgraven passen volgens De Kruif van oudsher bij de Russische oorlogsvoering. Ze worden mede aangelegd met speciaal ontwikkelde machines die in rap tempo kunnen graven. Tussen de grachten liggen verdedigingsmiddelen die satellieten niet kunnen waarnemen, zoals mijnenvelden.

Voor een effectieve aanpak creëer je linies van wel twintig kilometer diep, vertelt de oud-commandant. Dat vereist veel afstelling: "Je hebt mensen in de loopgraven nodig, maar ook artillerie en reservecommando's achter de linies. Die gebruik je om een tegenaanval te kunnen uitvoeren, mocht de tegenstander erin slagen om door te breken."

Zo'n opbouw is bijvoorbeeld te zien op bovenstaande satellietfoto bij het bezette Polohi, in het zuiden van de provincie Zaporizja. De eerste linie is een brede geul waar tanks niet overheen moeten kunnen, daarna volgen zogeheten duivelstanden: betonnen piramides die voor het eerst werden gebruikt in de Tweede Wereldoorlog. De loopgraaf daarachter is dan weer bedoeld voor de manschappen.

Wat ook opvalt: de loopgraven volgen geen rechte lijn, maar worden kriskras aangelegd met veel haken en bochten. Ook dat is strategie, zegt Han Bouwmeester, universitair hoofddocent militaire strategie aan de Nederlandse Defensie Academie. "Zodat als er bommen afgaan in de buurt er niet in één keer een heel peloton of compagnie geraakt kan worden. En zodat je ook vanuit meerdere kanten de vijand kunt bevuren"

Geleerd van vorig jaar

Door zich achter het hele front in te graven, wil Rusland volgens De Kruif duidelijk een herhaling van vorig jaar voorkomen. Toen wist Oekraïne in de noordelijke regio Kharkiv in enkele dagen tijd tientallen kilometers te heroveren.

Maar waar Oekraïne dit keer gaat aanvallen, dat is en blijft de grote vraag. "Dat is het grote probleem van de Russen. Zij moeten een groot gebied verdedigen, terwijl Oekraïne zich kan gaan concentreren op slechts een kilometer of tien", zegt De Kruif. "Daarbij zullen ze de Russen vaak voor de gek houden. Die misleiding hoort er bij. Je doet alsof je links gaat, terwijl je rechts gaat doorbreken. Ben je eenmaal door de linies, dan kun je meerdere kanten op."

Zaporizja en Loehansk

De Kruif en Bouwmeester kijken met name naar de regio's Zaporizja in het midden en Loehansk in het noorden als potentiële aanvalslocaties. "Loehansk is vrij gunstig gebied voor tanks, het is er vrij vlak en lijkt wat op Noord-Frankrijk. Je hebt er weinig natuurlijke hindernissen." Het landschap is volgens De Kruif nog altijd heel bepalend in de strijd, zoals moerasgebieden of steile hellingen.

"Als je iets bij Zaporizja wil forceren kun je via Melitopol naar de Zee van Azov, in de hoop dat je zo de aanvoerlijnen van en naar de Krim kan doorbreken", vervolgt hij. Bouwmeester wijst verder op het feit dat er nu al Oekraiens verzet in Melitopol is te zien, ondanks de bezetting. "Die partizanen zouden Oekraïne verder kunnen helpen met een opmars richting het zuiden."

Om het Oekraïense offensief te laten slagen worden op grote schaal nieuwe manschappen getraind, waaronder in Engeland en Duitsland. Aangevuld met nieuwe wapens uit het westen, waaronder honderden moderne tanks, hoopt Oekraïne binnenkort dus een grote slag te slaan.

In de tussentijd gaat het oorlogsgeweld ook vandaag nog in volle hevigheid door. Rusland bestookt steden met kruisraketten en ook rond plaatsen als Bachmoet en Marinka wordt hard gevochten, zonder dat beide partijen veel terreinwinst boeken.