Het is in ieder geval de meest directe beschuldiging tot dusver dat de Oekraïense geheime dienst betrokken zou zijn geweest bij de spectaculaire aanslag op de pijpleidingen. De naam van de voormalig geheim agent wordt genoemd in zowel Oekraïense als internationale veiligheidskringen, blijkt uit het onderzoek van The Washington Post en Der Spiegel. President Zelensky, zo bleek eerder uit CIA-bevindingen, zou bewust niet op de hoogte zijn gebracht van de operatie, om hem uit de wind te houden. Woordvoerders van de Oekraïense regering hebben niet gereageerd op vragen over Tsjervinsky.
'Een buitenbeentje'
'Geheim agent Oekraïne speelde sleutelrol bij aanslag Nord Stream'
Door Chris Koenis··Aangepast:
Wie is verantwoordelijk geweest voor de opzienbarende aanslagen op de Nord Stream-gaspijpleidingen in de Oostzee? Nieuw internationaal onderzoek wijst nadrukkelijk in de richting van een voormalig agent van de Oekraïense geheime dienst. Vijf vragen en antwoorden.
1. Om wie gaat het precies?
De 48-jarige Roman Tsjervinsky, een voormalig officier in een speciale eenheid van het Oekraïense leger die geheime operaties uitvoert. Hij zou als 'coördinator' een cruciale rol hebben gespeeld bij de sabotage-operaties op 26 september 2022 waarbij meerdere gaspijpleidingen tussen Rusland en Duitsland werden vernield, zo onthulden de Amerikaanse krant The Washington Post en het Duitse tijdschrift Der Spiegel samen.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Tsjervinsky opereerde niet op eigen houtje. Hij ondersteunde een team van zes personen dat onder vervalste identiteit een zeilboot huurde. Met behulp van duikapparatuur plaatsen ze explosieve ladingen op de gaspijpleidingen op circa 80 meter diepte. Tsjervinsky zou zijn aangestuurd door hoger geplaatste Oekraïense functionarissen. Die op hun beurt uiteindelijk weer rapporteerden aan generaal Valeri Zaloezjny, de hoogste militair en opperbevelhebber van het Oekraïense leger, meldden de twee media.
2. Weten nu echt zeker dat Oekraïne verantwoordelijk is?
Het zeskoppige duikteam was al eerder in beeld. Westerse inlichtingendiensten lekten in maart naar de pers dat zij sterke aanwijzingen hadden dat een pro-Oekraïense groep met 'ervaren duikers' achter de operatie zat. De zeilboot met de naam Andromeda werd op 7 september gehuurd in de Duitse havenstad Rostock door vijf mannen en een vrouw, bleek nadien uit een reconstructie van actualiteitenprogramma Nieuwsuur. Op een tafel in de kajuit van de boot werden kruitresten gevonden van HMX, een krachtig explosief. Diezelfde kruitresten werden gevonden op de gaspijpleiding.
3. Wie werden allemaal eerder al als schuldigen genoemd?
Al snel nadat de lekkages aan de gaspijpleidingen werden ontdekt, werd in meerdere Europese landen met de beschuldigde vinger gewezen naar Rusland. NAVO-baas Stoltenberg en EU-buitenlandchef Josep Borrell spraken in verklaringen van 'sabotage' en 'geen toeval' en suggereerden tussen de regels door dat de Russen misschien wel verantwoordelijk waren - al ontbrak het bewijs daarvoor.
Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov reageerde als door een adder gebeten en noemde de beschuldigingen 'stompzinnig' en 'voorspelbaar'. De Russische regering kaatste de bal direct terug. Het wees op Amerikaanse bedrijven die, doordat de gaspijpleidingen stil kwamen te liggen, veel meer winst zouden maken met de gasleveringen aan Europa. Een bewuste sabotageactie van het Westen aldus de Russen.
Vervolgens kwam het pro-Oekraïense team in beeld. Terwijl ook al eens is gesuggereerd dat het opblazen van de pijpleidingen geen actie namens een land was, maar van individuen die erop uit waren om de Russische president Poetin dwars te zitten als reactie op de bloedige aanvallen en bombardementen op Oekraïne.
4. Wat zou het motief van Oekraïne kunnen zijn?
Al in een vroeg stadium werd hardop gesproken dat Oekraïne - mocht dat land inderdaad achter de operatie zitten - een duidelijk motief had. Het land was net als de Verenigde Staten al jaren kritisch op de aanleg van Nord Stream 2, die rechtsreeks van Rusland naar Duitsland loopt en West-Europese landen van Russisch gas moest voorzien.
Het gevolg was dat Rusland daarmee Oost-Europese landen zoals Oekraïne en Polen buitenspel zette. Oekraïne, dat eerder nog geld verdiende als doorvoerland, kon door de nieuwe pijpleiding voortaan volledig genegeerd worden door Rusland.
Toen in 2021 besloten werd dat Nord Stream 2 zou worden voltooid, werd Poetin gezien als de grote winnaar. Hij kon niet alleen de Oost-Europese landen omzeilen en de Russische schatkist verder vullen met gasopbrengsten, maar kreeg ook de mogelijkheid om via de pijpleiding nog meer politieke druk uit te oefenen op Europese landen.
Dat is precies wat er gebeurde na de Russische invasie van Oekraïne. De gaskraan werd onder het mom van 'onderhoud' en 'technische problemen' steeds verder dichtgedraaid, wat leidde tot een energiecrisis in onder meer Nederland en Duitsland. Poetin had zijn machtsmiddel in handen.
5. Wat zegt Tsjervinsky zelf?
Hij ontkent alle beschuldigingen. Tsjervinsky zegt geen enkele rol te hebben gespeeld in de sabotage van de pijpleidingen en noemt zijn vermeende betrokkenheid 'Russische propaganda'.
Saillant detail is dat de oud-officier zelf momenteel vastzit in Kyiv op beschuldiging van een ander incident. Tsjervinsky zou zijn gezag hebben misbruikt tijdens een geheime missie waarbij een poging werd gedaan om een Russische piloot naar Oekraïne te lokken. Omdat hij als 'een buitenbeetje' opereerde, lekte gevoelige informatie uit, met als gevolg dat een Oekraïense soldaat om het leven kwam en zeventien anderen gewond raakten.
Een betrokken generaal-majoor pleit Tsjervinsky vrij en zegt dat hij als 'een patriot van het moederland' gewoon zijn werk deed voor het Oekraïense volk. De beschuldigingen aan het adres van Tsjervinsky zouden een 'politieke heksenjacht' zijn.
