In dit dorp wonen Palestijnen en Joden in vrede samen: 'Dit is moment van de waarheid'
Zeker sinds 7 oktober lijken Palestijnen en Israëliërs lijnrecht tegenover elkaar te staan. Toch zijn er ook Joden en Palestijnen die zich samen inzetten voor vrede. Zoals in het dorp Wahat al-Salam/Neve Shalom, waar ze er bewust voor kiezen om samen te leven. Maar, zien de inwoners, vrede komt niet vanzelf. "Het is hard werken."
Op de grens van de Westelijke Jordaanoever, omringd door dieppaarse wijngaarden en velden vol klaprozen, ligt een afgelegen dorpje waar Joden en Palestijnen vredig samenleven. 's Zomers springen hun kinderen samen in het gemeenschappelijke zwembad, 's winters vieren ze elkaars feestdagen samen.
Het klinkt als het begin van een sprookje, als een fantasiewereld - al helemaal sinds 7 oktober, toen de oorlog tussen Israël en Hamas uitbrak. Maar dit dorp bestaat echt.
In 1970 streek een monnik met een missie neer in wat nu Wahat al-Salam/Neve Shalom heet. Hij zag 'een woestijn van conflict' en wilde verandering, vertelt Ed Dumrese van de Nederlandse vriendenstichting van het plaatsje. En dus stichtte hij 'de Oase van Vrede', wat de vertaling is van de Arabisch/Hebreeuwse naam van het dorp. Tot 2010 stond de Hebreeuwse naam vóór de schuine streep. Maar na veertig jaar vonden de bewoners dat het de beurt was aan het Arabisch om vooraan te staan.
Van de 500 inwoners is ongeveer de helft Palestijns (met een Israëlisch paspoort) en de andere helft Joods Israëlisch. En die balans houdt het dorp expres zo. Om er te mogen wonen, moet je worden toegelaten door een selectiecommissie. Het belangrijkste criterium? Je moet niet alleen in Wahat al-Salam/Neve Shalom willen wonen vanwege de grote huizen of het uitgestrekte uitzicht, maar ook echt de idealen van het dorp nastreven: gelijkwaardigheid, rechtvaardigheid en vrede voor Joden en Palestijnen. En dus zoekt de commissie in sollicitanten een diepe voorliefde voor democratie en dialoog.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Na een proefperiode stemmen de bewoners of een nieuwe inwoner mag blijven. Een enkele keer stemde het dorp tegen, zegt inwoner en woordvoerder Samah Salaime tegen RTL Nieuws. "Diegene paste dan toch niet goed bij het dorp, of dacht toch meer in hokjes dan we hoopten." Maar, zegt Salaime, in veruit de meeste gevallen gaat het goed.
Bang en verraden
En toen kwam 7 oktober. Waar het vredesideaal in zo'n diep gespleten land volgens Salaime altijd al 'hard werken' was, hebben de Hamas-aanvallen en de daaropvolgende Israëlische lucht- en grondaanvallen de spanningen tussen de dorpelingen verhoogd, vertellen ze.
Bijna allemaal hebben ze familie of vrienden buiten het dorp. Joodse vrienden kwamen om bij de aanval op hun kibboets, Palestijnse bewoners verliezen familie in Gaza. "Zeker in die eerste dagen voelden mensen zich bang en verraden", zegt Salaime.
'Het moment van de waarheid' is daarmee aangebroken voor Wahat al-Salam/Neve Shalom, zegt Linda Rose Smit van de Nederlandse vriendenstichting. "De dorpelingen worden op de proef gesteld in hun wens tot dialoog", zegt ze.
De vriendenstichting haalt donaties op en steunt zo het dorp. En dus houden Dumrese en Smit nauw contact met de inwoners. "Je kunt van nog zulke goede wil zijn en om vrede roepen, maar als je zelf een familielid verliest, is alles opeens heel anders", zegt Smit. "Ze proberen erg hard om de rationele motieven achter het samenwonen niet te laten overschaduwen door hun emotie."
Het door de vriendenstichting opgehaalde geld gaat vooral naar De School voor Vrede. Het verhaal van dit onderwijsinstituut toont hoe vrede nooit vanzelfsprekend is, ook niet in dit dorp.
Vanuit het hele land, en zelfs van over de hele wereld, komen geïnteresseerden met sleutelposities in de samenleving naar deze 'school', die trainingen verzorgt voor vredesactivisten. "Het doel is om de buitenwereld te betrekken bij het dorp, zodat we onze kennis kunnen delen", zegt directeur en inwoner Roi Silberberg.
Tijdens een training gaat het over de groep waartoe iemand behoort, niet over iemands individuele identiteit. Zo is er bijvoorbeeld aandacht voor ongelijke machtsrelaties tussen Joden en Palestijnen. Deelnemers leren anders te denken over hun eigen identiteit en hun relatie tot andere groepen. "Buitenstaanders nemen onze methode dan weer mee de samenleving in. Zo proberen we onze invloed te vergroten buiten het dorp."
Onderlinge vrede
Wat duidelijk is: de buitenwereld is niet altijd even enthousiast over de boodschap van Wahat al-Salam/Neve Shalom. Drie jaar geleden werd De School voor Vrede in brand gestoken. Het instituut is net weer herbouwd.
Door de oorlog zetten Silberberg en andere dorpsbewoners de nieuwe school op een andere manier in dan voorheen. De school organiseert naast workshops voor buitenstaanders nu ook praatsessies voor de dorpsgemeenschap zelf.
"Inwoners gaan met elkaar in gesprek onder begeleiding van een Joodse en Palestijnse bemiddelaar", legt Silberberg uit. "Het is een open dialoog, waarbij bewoners hun gevoelens delen en naar elkaar luisteren." Een van de problemen is volgens Silberberg dat dorpelingen teleurgesteld zijn dat anderen niet genoeg met hun pijn meevoelen. "Het doel is niet om die teleurstelling te veranderen, maar om erachter te komen waar die vandaan komt en hoe je ervoor kunt zorgen dat die je relaties niet beïnvloedt."
En dat is harder nodig dan ooit, gelooft Silberberg. "Ons werk is juist nu heel cruciaal. We hebben het gevoel dat we een verschil kunnen maken. Of tenminste, we doen ons best."
