'Faillissementsgolf dreigt voor Europese producenten van zonnepanelen'

Het dumpen van goedkope Chinese panelen op de Europese markt zal nog zeker een jaar tot anderhalf jaar aanhouden, denkt Jan-Jaap van Os, medeoprichter van Exasun.

Chinese zonnepanelen overspoelen de laatste jaren de Europese markt. Dat is goed nieuws voor consumenten, want de prijs van panelen is hard gedaald. Maar Europese producenten hebben grote moeite om hun panelen te verkocht te krijgen door het overschot aan goedkopere Chinese spullen.

Volgens de Europese brancheorganisatie van zonnepanelenproducenten ESMC liggen er op dit moment 140 tot 170 miljoen Chinese panelen in de Europese havens en magazijnen. Dat is genoeg voor 70 tot 85 gigawatt aan productiecapaciteit. Ter vergelijking: in 2023 werd er 56 gigawatt aan productiecapaciteit met zonnepanelen geïnstalleerd. 

Er ligt nu kortom meer in de opslag dan dat er in een jaar kan worden geïnstalleerd. De toevoer van nieuwe panelen blijft bovendien hoog.

Hoge productiekosten zonnepanelen

Het Zwitserse bedrijf Meyer Burger, een van de grootste Europese producenten van zonnepanelen, besloot in januari om de productie van Duitsland naar de Verenigde Staten te verplaatsen. Reden: de te hoge productiekosten.

Twee belangrijke Noorse producenten van wafers, het belangrijkste onderdeel van de zonnepanelen, zijn ermee gestopt. Ook onder de ongeveer honderdvijftig producenten van panelen in Europa is een slagveld gaande. 

Faillissementen dreigen

De Europese producenten, verenigd in de ESMC, denken dat in de komende acht weken de helft van de productiecapaciteit in Europa gaat verdwijnen. Door energieprijzen die vier tot zes keer hoger liggen in Europa dan in de Verenigde Staten en China is de stroomvretende productie van panelen hier veel duurder.

In de VS en China zijn de kosten lager, omdat voor de productie veel meer gebruik wordt gemaakt van goedkoper, maar vervuilend, gas en steenkool. Ook zijn de belastingen in de landen lager.

Exasun zag geen herstel

Eind januari ging het Nederlandse Exasun failliet. Het bedrijf met op het laatst nog 26 medewerkers in een fabriek in Den Haag ziet de concurrentie van China als belangrijkste oorzaak, zo vertelt medeoprichter Jan-Jaap van Os. Opgericht in 2015 is het de oudste zonnepanelenfabrikant van Nederland.  

"Door het praktisch sluiten van de grenzen voor Chinese zonnepanelen door India en de Verenigde Staten ontstond er een groot overschot op de Europese markt, waardoor de verkoopprijzen met ruim 50 procent daalden. We hebben het een tijdlang geprobeerd, onder meer door met minder dan de helft van de mensen te werken. Maar we zagen geen herstel."

En dat gaat er ook niet komen, zo voorziet Van Os: "Chinese bedrijven zijn vele malen groter en verkopen ook aantoonbaar tegen de helft van hun kostprijs. De Europese Unie komt daar niet tegen in beweging."  

Nederland telt nog vijf andere zonnepanelenproducenten, die het volgens Van Os ook niet gemakkelijk hebben. 

Europa niet zelfvoorzienend met zonnepanelen

De EU had in 2022 juist grote plannen om meer zelfvoorzienend te worden bij de productie van zonnepanelen. Zeker 30 procent moest uit Europa gaan komen. Nu is dat nog geen 5 procent.

Volgens Van Os is Europa niet kritisch genoeg naar de Chinezen. "De EU kijkt goed naar hoe we meer circulair kunnen worden en stimuleert het maken van hogere kwaliteit panelen. Maar tegen die goedkope import doen ze niets." 

Straks ook de autosector kapot?

Volgens Van Os en andere marktkenners moeten de energieprijzen voor de bedrijven omlaag. Energie is de belangrijkste kostenpost bij de productie van panelen, maar daarbij worden de bedrijven niet geholpen. "De subsidie gaat nu te vaak naar de investering bij het opzetten van de fabriek", zegt Van Os.  

Hij vindt dat die steun veel meer aan de energierekening moet kunnen worden besteed en dat er importheffingen moeten komen. Europa moet snel actie ondernemen, zegt hij. "Het is nu de zonnepanelenindustrie waar bedrijven verdwijnen. Maar de volgende sector in Europa die hier last van krijgt is de auto-industrie."