Warmtepompen staan dag en nacht te loeien: zo goed werken ze in deze vrieskou
Zacht gezoem klinkt door de straten in nieuwbouwwijken deze koude dagen. Luchtwarmtepompen staan dag en nacht te loeien om de gasloze huizen warm te houden. Op Twitter wordt gewaarschuwd: "Denk goed na voor je investeert." In deze maanden werken de pompen inderdaad niet zoals ze in de zomer doen, maar volgens experts is er niets om je zorgen over te maken.
Opnieuw relevant: dit artikel verscheen op 15 december 2022. Omdat de weeromstandigheden hetzelfde zijn, wordt dit verhaal opnieuw gedeeld.
Je zou het gezoem het geluid van de toekomst kunnen noemen, want vanaf 2026 worden huiseigenaren verplicht om bij vervanging van hun cv-installatie een (hybride) warmtepomp te laten installeren. We moeten er dus, uiteindelijk, allemaal aan. Een grote klus, want nu wordt nog 95 procent van de huizen nog verwarmd met gas.
Warmte uit hele koude lucht
Omdat bij de verbranding van gas het broeikasgas CO2 vrijkomt, wil het kabinet dat we overgaan op gasloze woningen. Dat kan door over te stappen op een warmtepomp.
Dat heeft nóg een voordeel: een luchtwarmtepomp werkt efficiënter dan stoken op gas. De pomp haalt namelijk energie in de vorm van warmte uit de buitenlucht. Stop je één kilowattuur elektriciteit in het apparaat, dan krijg je er grofweg drie of vier kilowattuur aan warmte voor terug. Deze efficiëntie schommelt altijd een beetje en wordt uitgedrukt in een COP-waarde. COP staat voor Coefficient of Performance, ofwel de prestatiecoëfficiënt.
De vraag is nu: hoe efficiënt zijn die warmtepompen als het vriest? Hoe kun je nou warmte halen uit een lucht die zó koud is? Jasper Vis, duurzaamheidsadviseur bij De Groene Grachten en installatie-expert, legt uit hoe relatief die kou eigenlijk is. "Wij vinden -10 heel erg koud, maar pas bij -273 zit je op het absolute nulpunt, dan zit er geen energie meer in de lucht. Dus als je het op die schaal bekijkt, valt er nog veel warmte uit die lucht te halen."
'Kost een vermogen'
Toch moeten pompen als het koud is wel harder werken, er zit immers minder warmte in de lucht. "Dat is een feit. Ook cv-ketels op gas hebben het dan moeilijker. Vandaar dat installateurs het deze dagen enorm druk hebben."
Op Twitter stelt iemand dat dit 'slecht weer' is voor de warmtepomp. "Kost een vermogen", twitterde deze persoon en hij beklaagde zich over het lage rendement. Hij twitterde ook een plaatje van de pomp, die wit uitgeslagen was van de ijsvorming.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
'Rendement wordt iets lager'
Jasper Vis legt uit dat het rendement wat lager wordt bij kou. "Maar daar merk je verder niks van."
Frank Agtenberg, voorzitter van de Vereniging Warmtepompen, noemt het ook 'logisch'. "Een warmtepomp haalt warmte uit de lucht, en de lucht die eruit komt is vervolgens veel kouder. Als het zoals vandaag -4 is, dan komt er dus lucht uit de pomp die -8 is."
"Dit is echt een momentopname", zegt Vis. "Dit is relatief slecht weer voor de warmtepomp. Maar zelfs nu is de pomp nog steeds twee keer zo efficiënt als een op gas gestookte cv-ketel. Je moet kijken naar het hele jaar, dan is hij nog veel efficiënter. Daarbij: we doen alsof het een heel nieuw product is, maar in Scandinavië waar het nog veel kouder kan worden, ligt het vol met luchtwarmtepompen."
De warmtepompen werken dus minder efficiënt als het zo koud is, bijvoorbeeld 's nachts. Is het verstandig om de thermostaat dan lager te zetten en 'm overdag weer aan te zwengelen? Installateurs zeggen: kijk daarmee uit. Een warmtepomp is niet gemaakt om in een korte tijd het huis te verwarmen. "Als je een weekend weg bent en je wilt het huis op een maandagochtend in twee uur warm stoken, ja, dat redt hij niet", zegt Jasper Vis.
"Het voelt inderdaad contra-intuïtief", zegt Frank Agtenberg van de Vereniging Warmtepompen. "Maar een warmtepomp is niet bedoeld om je huis steeds opnieuw te verwarmen, het is erop gericht om het warm te houden."
Teleurgestelde klanten
Ook Daan Cornelissen van Cornelissen Installatietechniek BV zegt: je moet een warmtepomp op een constante temperatuur houden. Hij komt ze nu geregeld tegen: teleurgestelde klanten die net een nieuwe warmtepomp hebben en komen klagen dat hij niet goed functioneert. "Als je de warmtepomp opeens uitzet bij deze temperaturen, dan vriest de buitenunit dicht. Als je 'm dan weer aanzet, dan kan die niet voldoende warmte genereren."
De warmtepomp is dan niet stuk. Wel komt de installateur een gesprekje voeren over het gebruik van het apparaat en kijkt of de instellingen misschien beter kunnen. "Dit is voor veel mensen de eerste winter met een warmtepomp. Dat is gewoon even wennen."