Marjo's dochter Zoë overleed aan kanker: 'Je moet jezelf weer opnieuw vinden'

De mooiste herinneringen die Marjo heeft aan haar dochter zijn de momenten met zijn drieën aan de eettafel. "Het was voor ons als gezin altijd heel belangrijk dat we samen aan een goed gedekte eettafel aten en gezellig met elkaar konden praten. Zoë gaf aan dat ze daar altijd erg van heeft genoten", vertelt moeder Marjo aan RTL Nieuws. 

Het is diezelfde eettafel waaraan Marjo, na de dood van haar dochter op 4 maart 2023, eindeloos voor zich uit staarde.

Zoekend naar de kracht om op te staan, zoekend naar een leven waarin zijzelf na 28 jaar weer centraal staat. "Al die jaren was ik de moeder van Zoë. Wie ben ik nog nu zij er niet meer is? Je moet jezelf weer vinden, want je bent je identiteit kwijt. Ben je nog wel ouder? Want als je niet meer die zorgende ouder bent, wie ben je dan?", legt Marjo uit. De eerste maanden na het overlijden van de altijd vrolijke en positieve Zoë verliepen dan ook moeizaam.

En ook nu, de tweede kerst zonder Zoë, is zwaar. "De eerste kerstmis zonder Zoë hebben we gevierd met familie en alle toeters en bellen omdat Zoë daar zo van hield. Dat was vooral hard werken en afleiding zoeken." Deze kerst zoekt het gezin juist de rust op. "Dit jaar zijn we echt teruggegaan naar ons gevoel en hebben we besloten vooral de natuur in te gaan. Extra stilstaan bij onze dochter en het gemis. Rouwen is echt zware arbeid waar je de tijd voor moet nemen."

'Komt in slechte film terecht'

Het was april 2019 toen Zoë met pijn aan haar knie bij de huisarts kwam. Omdat de pijn er al meer dan een half jaar zat en vooral in de nacht opkwam, gingen er bij de huisarts meteen alarmbellen af. Ze werd doorverwezen naar het ziekenhuis en bij een eerste controle bleek het al snel niet goed te zijn. 

"Je loopt het ziekenhuis in en komt in een slechte film terecht. Je hoort dan de woorden, maar ze komen niet binnen."

Terwijl ze moesten wachten op een andere arts, wilde Zoë naar buiten om te roken. "Ik wist niet eens dat ze rookte. Ik zie haar nog staan, hoe ze met trillende handjes die sigaret aanstak en zei: "Mam, ik heb kanker. Kanker!" 

Marjo moet even haar tranen wegslikken als ze terugdenkt aan dat moment. "Ik stopte mijn kop in het zand, wilde het niet geloven en eigenlijk tot aan de uiteindelijke uitslag, na de biopten, dacht ik nog dat het goed zou komen."

Zware maanden van chemo

Zoë kreeg direct zware medicatie en chemotherapie. De arts zei: 'Dit is kinderkanker, het is bijzonder dat ze dat nu pas krijgt.' Ze vroeg hem naar haar kansen: "Hij zei dat het negen hele zware maanden zouden worden, maar dat ze daarna weer een nieuw leven zou krijgen. Het zijn die woorden geweest van de arts die ons erdoorheen gesleept hebben, waardoor we echt durfden te dromen van een leven zonder kanker."

De veertien chemokuren waren inderdaad zwaar, vertelt Marjo. "Het maakt alles kapot in je lichaam, ook de goede cellen. Ik ben het Amsterdam UMC nog steeds zo dankbaar dat elke keer als Zoë ergens over klaagde, ze een middeltje of medicijn uit hun hoge hoed toverden." 

Waar Marjo ook heel dankbaar voor is, is dat ze bij iedere ziekenhuisopname bij Zoë mocht blijven slapen. "Vanwege mijn achtergrond in de zorg, kon ik veel voor Zoë betekenen. Ik heb haar steeds kunnen helpen met allerlei dingen zoals douchen en aan- en uitkleden. Gezien haar lichamelijke kwetsbaarheid kon ik mensen die niet strikt noodzakelijk op haar kamer moesten zijn, buiten de deur houden. Alleen de infusen brachten de verpleegkundigen aan. Zij bedienden de medicijnpomp."

Na de chemokuren dacht Zoë dat ze kankervrij was. "Ze moest elke zes weken naar het ziekenhuis voor een controle. Maar na anderhalf jaar 'kankervrij' sloeg de bom weer in. De kanker was uitgezaaid in haar longen. Ik hoor de arts nog zeggen: 'Zoë, jij gaat hieraan overlijden.'"

Zoë besloot zich op te geven voor het BNNVARA-programma Over Mijn Lijk van Tim Hofman, omdat ze mensen wilde inspireren en anderen wilde laten zien dat het leven niet stopt als je ziek wordt, legt haar moeder uit.

'Dacht meer aan anderen'

"Ze was heel empathisch en gevoelig. Ze dacht altijd meer aan anderen dan aan zichzelf. Het gaf haar afleiding, het was iets nieuws en spannends. Ze kon tijdens de opnames even ontsnappen aan die zware wolk die boven haar hing. Hoe zwaar het ook voor haar was, ze vond het fijn om met het programma bezig te zijn." 

De kijkers zagen een krachtige, sterke en positieve Zoë. "Maar ze was heel ziek. Elke opname was een opgave. Maar als de camera aanging, stond ze er. Daar had ik zo veel bewondering voor. Na afloop was ze altijd trots op zichzelf." 

Het programma leidde ook Marjo af. "Door het programma ben je niet alleen bezig met het ziek zijn. We hebben heel veel aan het team van Over Mijn Lijk gehad, we hadden mooie gesprekken met elkaar."

Zoë organiseerde haar eigen afscheid en gaf voor haar overlijden nog een 'vier mijn leven-feest'. Ze gaf de kijkers en haar familie en vrienden deze woorden mee: 

"Ik kan zeggen dat ik gelukkig ben. En elke dag weer dankbaar ben voor de mensen om mij heen. Maar hoe leef je je leven als je weet dat je lichaam je in de steek laat? Er is helaas geen handboek voor, behalve lief voor jezelf zijn en het leven als een groot cadeau zien. Stel daarom niets uit dat je graag wilt doen en wat binnen je macht ligt. Wees lief voor elkaar, want iedereen heeft liefde nodig. Leef het leven zoals dat voor jou goed voelt. En wanneer keuzes aan je knagen en angst je belemmert te kiezen, stel jezelf dan de vraag: wat heb ik dan echt te verliezen?"

'Je mooiste leven'

Op 4 maart 2023 overleed Zoë. Marjo zette daarna een blog op: Je mooiste leven. Daar deelt ze verhalen over haar dochter. Ze heeft al meer dan 40.000 volgers. 

Moeder Marjo en vader John inspireren hiermee dagelijks mensen, vertellen ze. En dat doen ze niet alleen omdat dat een opdracht van Zoë was. "Anderen halen er veel kracht uit. Ik vind het fijn als ik mensen via persoonlijke berichten kan helpen. Soms is het de herkenbaarheid die anderen bij ons vinden, soms is het om even hun verhaal te kunnen doen. Ik neem altijd de tijd om te reageren", zegt Marjo.

Wat ze moeilijk vindt aan het aankomende jaar, is de gedachte dat ze nog verder weggaan van het jaar dat Zoë nog bij ze was. "Dat maakt me verdrietig. Maar we gaan ook in het nieuwe jaar ons best doen om er wat van te maken, want dat wilde ze heel graag."

Sinds 5 november staat de reünie van Over Mijn Lijk online op NPO Start, waarin Tim Hofman samen met Marjo en John terugblikt op de hele periode. Op 2 januari wordt dat uitgezonden op televisie. Daarna hopen de ouders dat ze verder kunnen met rouwen. 

Een natuurlijk rouwproces is het niet, vertelt Marjo. "Dat kan niet als je kind zo jong overlijdt. Je moet echt tijd nemen om te rouwen, want die man met de hamer loopt steeds achter je aan. Je kunt rouwen niet ontlopen. We nemen bewust onze momenten om stil te staan en het verdriet toe te laten om daarna een stap voorwaarts te kunnen zetten. Het ene moment zet je een stap vooruit, dan val je weer keihard, laat je de rouw je overvallen, moet je flink huilen en sta je weer op."