Overstappen van WhatsApp naar Signal? 'Het wordt je niet makkelijk gemaakt'
Wie zegt het icoontje van het blauwpaarse spreekwolkje iets? Het is het logo van Signal, de app die bekend staat als het privacyvriendelijke alternatief voor WhatsApp. Hoewel Signal al ruim tien jaar bestaat, lijkt het steeds meer mainstream te worden. Sommige mensen merken dat het 'meer gaat leven'. Maar is dat genoeg?
Honderden miljoenen mensen wereldwijd gebruiken Signal en veel anderen lijken ernaar over te willen stappen. Zowel bij Android als Apple staat Signal hoog in de top drie: de app wordt veel gedownload. Online werd afgelopen zaterdag omgedoopt tot 'nationale overstapdag'.
Familie en vrienden
Voor Pieter Roeloffs (34) is Signal niet nieuw. Een vriend van hem vond het niets dat WhatsApp in 2014 werd overgenomen door Facebook en had die app dus niet. Signal had hij wel. Toen hij, Pieter en twee anderen ongeveer drie jaar geleden een groepsapp wilden maken, deden ze dat daarom op Signal.
Inmiddels merkt hij dat Signal meer gaat leven. "Ik zit met dertien familieleden in een groepsapp op WhatsApp. Eerst hadden maar drie van hen Signal, inmiddels zitten we op tien. Omdat 1 februari werd aangegrepen als nationale overstapdag, hebben we een paar keer opgeroepen om Signal te downloaden."
Niet makkelijk
Dat werkt, maar nog steeds staat bij niet elk familielid het logo van Signal tussen de andere apps. Het in groepsverband communiceren gebeurt dus nog steeds via WhatsApp. Hetzelfde geldt voor een grotere vriendengroep waarvan Pieter vermoedt dat die vrienden niet overstappen.
WhatsApp heeft hij dus ook nog steeds, daarmee stoppen roept een gevoel van fomo op, fear of missing out. Pieter: "Als ik zou merken dat WhatsApp echt wordt geïntegreerd bij Facebook, verwijder ik het misschien. Vrienden die dat niet hebben, moeten me dan maar bellen of sms'en."
"Het wordt je niet makkelijk gemaakt om over te stappen", erkent Rudy van Belkom. Hij is directeur van Stichting Toekomstbeeld der Techniek, dat de toekomst op het snijvlak van technologie en maatschappij verkent. Hij heeft Signal vijf jaar geleden gedownload. "Maar ik heb WhatsApp nog steeds om met mijn ouders te communiceren. Mijn moeder stapt niet ineens over, daar ligt de macht van WhatsApp."
Contacten verhuizen mee
Toch is het volgens hem niet heel moeilijk om over te stappen. WhatsApp ziet hij niet als socialmediaplatform zoals X, Facebook of Instagram. Op die apps hebben gebruikers soms honderden of zelfs duizenden vrienden die ze stuk voor stuk hebben toegevoegd, of volgers die ze niet zomaar willen verliezen.
"Op Signal werkt dat heel anders, want daar ben je vindbaar met je telefoonnummer. Je contactenlijst blijft op je telefoon staan en die verhuis je dus als het ware mee, al moeten je contacten dan wel de Signal-app geïnstalleerd hebben. Overstappen zou een stuk makkelijk worden als je vanuit Signal met WhatsApp kunt communiceren."
Dit is niet de eerste golf van Signal, zegt Van Belkom. Toen in mei 2021 de privacyvoorwaarden van WhatsApp veranderden, leidde dat tot zorgen: hoeveel data ging WhatsApp delen met Facebook? Wie niet met de voorwaarden instemde, kon de populaire app niet meer gebruiken. Dat maakte een alternatief zoals Signal aantrekkelijk en was dus de reden dat Pieter en zijn vrienden overstapten.
In deze video vertelt cyberexpert Dave Maasland over Signal:
Van Belkom: "Nu zie je weer een golf van Signal. De vraag is of het een opleving is die straks inzakt, of dat dit een doorbraak is." Mogelijk het tweede, zegt hij – al betekent de aandacht voor Signal nu nog niet dat WhatsApp krimpt.
Invloed van Big Tech
De mogelijke doorbraak verklaart hij als volgt: "Over WhatsApp bestaan al langer de zorgen dat het niet zorgvuldig met gegevens omgaat, maar dat is niet zo tastbaar. Wat nu het verschil maakt, is dat er een politiek argument bij is gekomen."
Daarmee doelt hij op het feit dat Meta-baas Mark Zuckerberg, Amazon-oprichter Jeff Bezos en Sam Altman (de baas van het bedrijf achter ChatGPT) vooraan zaten bij de inauguratie van president Donald Trump. Daarnaast heeft Elon Musk, de rijkste man ter wereld en de eigenaar van X, leiding over een ministerie onder Trump.
Dat je een foto ziet van die mannen op een prominente plek is een 'tastbaar voorbeeld', zegt Van Belkom. "Daarnaast komt Big Tech vaak in het nieuws: er werd aangekondigd dat Meta stopt met de samenwerking met factcheckers in de Verenigde Staten." Daarnaast zou Meta-onderdeel Instagram doelbewust verschillende zoektermen hebben geblokkeerd. "Dat voelt voor gebruikers als censuur, waardoor ze denken: hé, dit is niet hoe het hoort in een democratie, op die apps wil ik niet meer zitten."
Waarom Signal in plaats van WhatsApp?
Berichten die via WhatsApp worden verstuurd, zijn versleuteld. De inhoud van gesprekken ligt dus niet zomaar op straat. Maar de app valt onder het grote commerciële moederbedrijf Meta, dat ook eigenaar is van Facebook, Instagram en Threads. Achter de app zit dus een groot bedrijf dat meerdere kanalen bezit waarop veel gegevens worden gedeeld. Door dat te combineren, weet het bedrijf nog meer over de gebruikers.
Bij Signal is dat anders. Het bedrijf is een onafhankelijke organisatie die geen data verkoopt. "Signal is ontworpen om niets van je te weten. De app verzamelt geen gegevens over jou, wat de meeste andere apps wél direct of indirect doen", valt te lezen op de website. Daarnaast is Signal niet gericht op het maken van winst.
Met Signal kun je net als met WhatsApp chatten, spraakberichten, foto’s en filmpjes sturen, bellen, videobellen, groepschats maken en met de groep (video)bellen, locaties delen, stickers en gifjes sturen.
