Arts wil meer bewustzijn rond extreem hevige menstruatie: 'Er zijn oplossingen'
Het is voor de meeste vrouwen een doodgewoon, maandelijks terugkerend fenomeen: de menstruatie. De een bloedt wat meer, de ander wat minder. Maar één op de vijf vrouwen heeft last van een hevige menstruatie. En nog eens 20 procent van die groep heeft – vaak onbewust – een bloedstollingsstoornis die waarschijnlijk kan worden verholpen.
Gynaecoloog Heleen Eising (49) wil daarom meer bewustwording creëren rond dit soort hevige menstruaties. Ze promoveert morgen met haar onderzoek, gericht op het verbeteren van de zorg voor vrouwen met bloedstoornissen, aan de Universiteit van Maastricht. Hevige menstruatie kan namelijk heel vervelend zijn.
"Heel veel van deze vrouwen hebben door het bloedverlies ook bloedarmoede", legt de gynaecoloog uit. Door die bloedarmoede kunnen ze ook chronisch vermoeid raken. Bovendien kan veel bloedverlies buikpijn veroorzaken. "Het kan uiteindelijk ook leiden tot school- of werkverzuim. Sommige mensen gaan bijvoorbeeld ook niet meer naar het theater of de sportschool, omdat ze eigenlijk te hevig ongesteld zijn."
Een van de onderzoeksdeelnemers kreeg van haar artsen te horen dat haar menstruatie uiteindelijk zo hevig zou worden dat ze erdoor zou overlijden. Een andere deelnemer zei tegen Eising dat 'niks hielp'. "Ik voelde me hopeloos."
De arts ziet nu dat vrouwen met zulke klachten soms (onnodig) overgaan op een drastische maatregel: het weghalen van de baarmoeder. Vrouwen met bloedstollingsstoornissen kunnen vaak ook op andere, minder ingrijpende manieren worden geholpen.
Herkennen van de stoornis
Er zijn verschillende bloedstollingsstoornissen. Maar om überhaupt te herkennen of daarvan sprake is, raadt Eising de 7-2-1-methode aan. Het gaat daarbij om een menstruatie die meer dan zeven dagen aanhoudt, waarbij een tampon of maandverband om de twee uur gewisseld moet worden of bloedklonten van meer dan een centimeter groot uit de baarmoeder komen.
Eising merkt dat veel vrouwen zich hier nog niet bewust van zijn. Zo sprak ze een patiënt die vertelde dat ze dacht dat iedereen bloedarmoede had. "Die dacht: het hoort erbij", zegt de gynaecoloog.
De patiënt in kwestie kocht een zogenoemde menstruatiecup. Niet alleen een handig alternatief voor tampons en maandverband, maar ook een handige manier om het bloedverlies te meten. "Normaal verliest een vrouw ongeveer 80 milliliter bloed tijdens een menstruatie", zegt Eising. "Zij had 250 milliliter bloedverlies per week. Dat is een kwart liter. Toen schrok ze zelf ook wel."
Bij één of meerdere van die symptomen rond de menstruatie is het verstandig om langs de huisarts of gynaecoloog te gaan. Eenmaal daar is het aan de arts om te vragen naar iemands eerste menstruatie, naar hevig bloedverlies binnen de familie en het snel krijgen van blauwe plekken.
Zo'n eerste menstruatie is een goede maatstaf, omdat bij vrouwen met een bloedstollingsstoornis de allereerste menstruatie vaak ook al erg hevig was.
Wat te doen
Juist het herkennen van zo'n stoornis is wat Eising betreft ook van belang. Vaak is er wel wat tegen te doen. "De meestvoorkomende methode om bloedverlies te verminderen is de pil", zegt de gynaecoloog. De menstruatie wordt daarmee gereguleerd en bij het doorslikken van de pil kan de menstruatie ook helemaal 'overslaan', wat weer bloedverlies scheelt. "De hormoonspiraal helpt ook, al kan het dat je bloedverlies blijft houden als je heel hevig ongesteld bent."
Er zijn ook medicijnen beschikbaar die vrouwen op de ernstigste dagen van bloedverlies kunnen nemen. Die tabletten zorgen ervoor dat bloedstolsels minder gauw vrijkomen. Als de klachten echt niet voldoende kunnen worden onderdrukt of verholpen, is het nog mogelijk om baarmoederslijmvlies weg te laten halen. In het uiterste geval kan ook de baarmoeder zelf worden verwijderd.
Eising benadrukt daarbij dat beide ingrepen alleen geschikt zijn voor vrouwen die geen kinderwens (meer) hebben. Ook is het weghalen van het slijmvlies veel minder ingrijpend. Het is een poliklinische behandeling die maar een paar minuten duurt, vergeleken met een operatie onder narcose om de baarmoeder te verwijderen met een aanzienlijk langere herstelperiode.
"Als je nu eerder die diagnose stelt, dan kun je het misschien toch eerder bijsturen en misschien de baarmoederverwijdering voorkomen", zegt de gynaecoloog. Ze pleit dan ook voor een 'stapsgewijs schema'. Eerst medicijnen, eventueel een spiraal en hormoonmedicatie, daarna pas eventuele operaties. "Niet dat een operatie niet kan of mag – je hebt het recht om je baarmoeder te laten verwijderen. Maar hierdoor kun je wellicht een meer weloverwogen keuze maken."
Eerder maakte RTL Nieuws deze uitlegvideo over PMDD, dat tot angst en depressie kan leiden: