Nederlands Oscar-succes voor relatief onbekende film: 'Het is een niche'

Het winnen van een Oscar geldt als de grootste wereldwijde erkenning die een filmmaker kan krijgen. Voor de categorie korte films komen films in aanmerking die niet langer dan 40 minuten duren. "Het is heel bijzonder, het gebeurt niet vaak dat een Nederlandse film een Oscar wint", zegt regisseur Martin Koolhoven. 

In 'Ik ben geen robot' komt een vrouw, gespeeld door Ellen Parren, erachter dat zij misschien een robot is, nadat het haar niet lukt om een captcha in te vullen. De film duurt maar 22 minuten, en is in zijn geheel op Youtube te zien:

Volgens freelance filmjournalist Ab Zagt, die onder meer werkt voor het AD en NPO Klassiek, kan het feit dat de film online al een tijd te zien is, op het kanaal van het Amerikaanse tijdschrift The New Yorker, hebben bijgedragen aan het succes. 

"Toen de film genomineerd werd, stond hij al in Amerika online", zegt Zagt. "Toen ik dat zag, en de reacties van de Amerikaanse kijkers las, dacht ik al: het slaat aan, het wordt opgepikt." Onder de film op Youtube zijn inderdaad honderden lovende reacties te lezen. "Dat is bijzonder," vertelt Zagt, "want Amerikanen houden doorgaans niet zo van ondertitelde films. Die film raakt een snaar over hoe mensen met computers omgaan."

Weinig Nederlandse Oscars

De laatste Nederlandse film die met een Oscar werd bekroond was 25 jaar leden. In 2000 won 'Father and Daughter' van Michael Dudok de Wit de prijs voor beste korte animatiefilm. 

Vorig jaar won cameraman Hoyte van Hoytema de prijs voor beste cinematografie, maar hij kreeg die Oscar voor zijn werk aan de Amerikaanse film 'Oppenheimer'. Het is voor het eerst dat een Nederlandse korte film het gouden beeldje in de wacht sleept.

In de 96-jarige geschiedenis van de Oscars vielen, 'Ik ben geen robot' meegerekend, in totaal 12 Nederlanders of Nederlandse films in de prijzen. 

De winst voor 'Ik ben geen robot' is een mooie erkenning, zeker omdat de korte film bij het grote publiek niet erg bekend is. "Mensen kennen de titels niet, omdat het een niche is", zegt Martin Koolhoven. "Er is niet een heel duidelijk platform waar mensen korte films tot zich nemen. We zien ze niet veel op tv, ook niet in de bioscoop. Je moet haast wel in de filmindustrie werken om goed op de hoogte te zijn", vertelt hij. 

Niet meer in de bioscoop

"Vroeger bestond het voorprogramma in de bioscoop uit korte films, die werden vertoond voor de speelfilm", vertelt Ab Zagt. "Daarna zijn de makers afhankelijk geworden van de omroepen. Het gebeurt nog maar af en toe dat korte films op tv worden uitgezonden. Voor het grote publiek is het lastig om zo'n film te ontdekken."

Toch worden er nog regelmatig korte films gemaakt. "Het is voor veel makers een vingeroefening voor het grote werk. Dat zullen ze misschien niet toegeven omdat ze ook op hun korte films trots zijn, maar het is een uitgelezen manier om je naam op de kaart te zetten in de filmwereld."

Bekijk hier de uitreiking van de Oscar aan de maker van 'Ik ben geen robot':

Dat beaamt filmmaker Koolhoven. "Het zijn vaak mensen die aan het begin van hun carrière staan die met korte film hopen te bewijzen dat ze capabel zijn om lange films te maken."

Visitekaartje

Met de Oscarwinst heeft de nog vrij jonge regisseur Warmerdam (34) in ieder geval haar visitekaartje afgegeven. "Het is een geweldige aanloop naar een mooie carrière", zegt Zagt. "Dat mag ook wel, want we hebben niet zo veel jonge vrouwen die naam maken in de Nederlandse filmwereld."

Warmerdam zelf sprak vannacht vlak na de ceremonie de hoop uit dat de Oscar-winst voor haar film een boost geeft aan de hele Nederlandse filmwereld. "Ik denk dat dit goed is voor onze hele industrie. En dat is mooi, want we hebben heel veel getalenteerde filmmakers in Nederland. Dit geeft hoop dat onze films een breed publiek kunnen bereiken."

Martin Koolhoven tempert die hoop enigszins. "Het zou mooi zijn", zegt hij. "Je bent geneigd om in je enthousiasme te zeggen: 'ja dat straalt op iedereen af'. Maar weet jij nog wie er vorig jaar heeft gewonnen en uit welk land die film kwam?"