Leeftijdsgrens mogelijk naar 21 en boetes omhoog: zo wil kabinet roken en vapen aanpakken

Dat staat in het langverwachte 'actieplan tegen vapen', dat staatssecretaris Karremans zojuist presenteerde. Hij stelde daarin dat hij het vapeprobleem in Nederland heel serieus neemt en 'doet wat hij kan' om dit aan te pakken.

Vorig jaar werd daarom de verkoop van vapes met een smaakje al aan banden gelegd. Om dit verbod te handhaven, werd eerder al duidelijk dat de handhavingsinstantie NVWA dit jaar 3 miljoen euro extra krijgt. Karremans zegt nu dat er 'zeer zorgelijke signalen' zijn dat jongeren vapes nog altijd onder de toonbank, via straathandel of door handel op of rond scholen via dealers op social-mediakanalen kunnen blijven kopen. Hij wil deze handelaren nog strenger aanpakken.

Ook mogelijk verbod op voorraad vapes

De boetes voor verkopers gaan daarom omhoog. Daarnaast wordt niet alleen het verkopen van vapes met een smaakje verboden, maar ook het aanbieden daarvan wordt strafbaar. Karremans: "Ook werk ik aan een wetsvoorstel waarbij het in voorraad houden van vapes met een smaakje verboden wordt, zodat verkopers er niet meer mee wegkomen als grote hoeveelheden vapes worden aangetroffen, maar niet zichtbaar worden verkocht."

Esther Croes van het Trimbos-instituut noemt dit 'een hele goede actie' van de staatssecretaris. "Deze nieuwe maatregelen zijn essentieel, het vergemakkelijkt de handhaving enorm." De NVWA maakte vandaag bekend dat ze dit jaar al ruim 180.000 vapes hebben afgepakt.

Croes is daarnaast 'heel blij' met het feit dat er ook een onderzoek komt of de leeftijdsgrens voor de verkoop van sigaretten en vapes met tabakssmaak omhoog kan. Het Trimbos-instituut pleit hier al jaren voor. "Hoe jonger de leeftijd, hoe gevoeliger de hersenen zijn voor nicotine. Hoe jonger je dus verslaafd raakt, hoe moeilijker die verslaving de rest van je leven is. Wie pas na zijn 21ste een vape of sigaret rookt, heeft een veel kleinere kans daaraan verslaafd te raken. Een heel goed plan dus."

'Maak alle producten met nicotine strafbaar'

Het actieplan noemt het Trimbos-instituut dan ook 'een stap in de goede richting'. Maar: "Het is bij lange na niet genoeg om alle trucs van de tabaksindustrie te weerstaan." Croes pleit daarom voor een algeheel verbod op nicotineproducten, iets wat niet in het actieplan van het kabinet staat. "We lopen nu elke keer achter de feiten aan. Straks komen er weer nicotinelolly's of gummibeertjes met nicotine en begint alles weer van voren af aan. Het zou daarom veel beter zijn als er proactief een verbod komt op alles waar nicotine inzit."

Jongeren zien nog niet veel in het plan, vertellen ze aan RTL Nieuws:

Vorig jaar schreef RTL Nieuws al over hoe schadelijk vapen kan zijn. Zeker 14 kinderen kwamen in het ziekenhuis terecht na vapen. De meesten van hen waren ernstig ziek. Zo kreeg een 16-jarige jongen een zware longbloeding en moest een 15-jarig meisje worden opgenomen op de intensive care. Toen zei Karremans al dat hij 'rillingen' kreeg van dat bericht, maar stelde ook dat hij dit probleem niet alleen op kan lossen en verwees hij naar ouders en scholen.

Ook in zijn actieplan herhaalt hij dat: hij wil dat ouders van jongeren in de leeftijd van 12 tot 16 jaar zich bewust worden van de schadelijkheid van vapes. Hij gaat daarom onder meer een nationale ouderavond organiseren.

'Tabaksindustrie moet betalen'

Daarnaast wijst Karremans dit keer ook naar de tabaksindustrie. Hij noemt het onacceptabel dat zij zoveel mensen verslaafd en ziek maakt en de kosten daarvan afwentelt op de samenleving. "In andere sectoren wordt het principe 'de vervuiler betaalt' al toegepast. Ik ga onderzoeken of dit ook mogelijk is voor de gezondheidsschade die de tabaksindustrie aan de samenleving toebrengt, bijvoorbeeld door te verplichten dat een deel van de omzet of winst van de tabaksindustrie afgedragen moet worden aan een preventiefonds die deze gelden inzet voor een samenleving vrij van nicotine."

RTL Nieuws onderzocht vorig jaar wat er precies zit in de vapes die Nederlandse kinderen roken. In onderstaande video legt verslaggever Robin van Hijfte uit hoe dat ging.