Grootste treinergernissen: keihard bellen en slingerend afval

Dit blijkt uit het onderzoek 'telefoon en andere overlast in openbare ruimte' van het RTL Nieuwspanel, waaraan ruim 24.000 leden van het panel deelnamen.

Jongeren onder de 35 jaar vinden in het openbaar bellen op de speaker ietsje minder vaak irritant, maar het verschil is klein: 83 procent van hen noemt het als grootste ergernis in de publieke ruimte.

Vreemd gedrag

Kijken we puur naar het openbaar vervoer, dan is ergernis nummer 2 achtergelaten afval (66 procent). Kort daarachter volgt het geluid van filmpjes of reels op sociale media (64 procent). Daarachter komen medereizigers die onder invloed zijn of mensen die te luid met elkaar gesprekken voeren; beide 55 procent. Ook 'mensen die onaangenaam ruiken' (50 procent) en 'mensen die hoorbaar eten' (24 procent) staan in de lijst.

28 procent vindt dat bellen op de speaker in treinen verboden zou moeten worden. Een op de tien mensen zegt zich in het openbaar vervoer regelmatig of vaak onveilig te voelen. Dat komt door groepjes jongeren in de buurt, medereizigers die onder invloed zijn van drank of drugs, of mensen die zich vreemd gedragen.

RTL Nieuws deed de test: worden we aangesproken in een sprinter vanwege luid bellen? Bekijk het hier:

Elkaar aanspreken op 'speaker-bellen' doen we echter zelden. Slechts 2 procent van de panelleden geeft aan dit weleens te doen. Een grote meerderheid doet dit niet: meestal uit angst voor een confrontatie. "Ik ben bang dat ze agressief worden", schrijft een panellid. "Het zijn vaak al een beetje jonge, heftige types die dat doen."

Waar bemoei jij je mee?

Een ander schrijft: "Dat doe ik niet meer, veel mensen hebben tegenwoordig een heel kort lontje." Weer een ander laat weten getuige te zijn geweest van een confrontatie waarbij zelfs geweld werd gebruikt.

Gedragspsycholoog Dirkje van der Ven legt dat laatste uit: "We vinden het moeilijk om elkaar aan te spreken, omdat je niet weet hoe de ander zal reageren. Er is vaak al wat irritatie voordat je ander aanspreekt. Dan is het heel lastig om je argument zónder irritatie over te brengen. We zijn bang voor een boze reactie als: waar bemoei jij je mee? Dat kan het een vervelende ervaring maken."

Van der Ven heeft ook een verklaring voor de ergernis die we voelen als mensen om ons heen gesprekken voeren op de speaker: "Mensen vinden het lastig verschillende prikkels te filteren. Het is daarom ontzettend moeilijk om een gesprek te horen en er niet naar te luisteren. Je gaat automatisch meeluisteren. Dit is vooral irritant wanneer we zelf moe zijn, blijkt uit onderzoek. We volgen het gesprek maar half, waardoor ons brein de andere helft zelf gaat proberen in te vullen. Dat kost energie."

"Wat meespeelt bij de ergernis", vult ze aan, "is dat je weet dat het ook anders kan. Anderen hóeven niet per se hardop te bellen, het kan ook zachtjes of op een andere plek."

Geen algemene regels

Het gedrag van mensen veranderen die zich aan anderen niets gelegen laten liggen, is eveneens moeilijk. Volgens de gedragspsycholoog is elkaar aanspreken het meest effectief. "Het zou helpen als er algemene regels voor waren in de maatschappij. Dat maakt het makkelijker een ander op zijn gedrag te wijzen."

Van de respondenten geeft 4 procent aan in de publieke ruimte 'altijd of meestal' op de speaker te bellen. 64 procent belt met 'meestal of altijd' met oortjes in. 32 procent zegt in het openbaar helemaal nooit te (video)bellen.

Reactie NS

"Er zijn geen specifieke regels die het bellen op speaker in de trein verbieden. Er is ook geen boete verbonden aan het gebruik van de luidsprekerfunctie tijdens een telefoongesprek in de trein. Maar NS vraagt wel of reizigers rekening met elkaar willen houden in de trein.

Conducteurs of treinpersoneel kunnen reizigers aanspreken als hun gedrag overlast veroorzaakt voor anderen. Dit is meestal een vriendelijk verzoek om rekening te houden met medereizigers en, indien mogelijk, een koptelefoon te gebruiken of op een zachtere toon te spreken."

Overigens staat in de huisregels van de NS wel deze zin: "Overal in de trein geldt: stoor uw medereizigers niet met luide (telefoon)gesprekken of muziek.”

Verantwoording

Het onderzoek is uitgevoerd op 13 t/m 17 maart onder ruim 24.000 leden van het RTL Nieuwspanel. Het onderzoek is na weging representatief voor vijf variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, werkzaamheid en politieke voorkeur. Het RTL Nieuwspanel telt ruim 54.000 leden.

Wil jij voortaan ook meedoen aan onderzoeken van het RTL Nieuwspanel? Meld je dan hier aan!