Lenie (83) en Peter (73) geven ouderen les in babbeltrucs: 'Nee, je mag niet binnenkomen'

De politie heeft het afgelopen jaar 357 verdachten aangehouden die zich voordeden als agent om met name ouderen op te lichten: een forse stijging ten opzichte van een jaar eerder. In 2024 registreerde de politie in totaal 8329 incidenten met nepagenten. Dat is ongeveer vijftien keer zoveel als over heel 2023.

Goed van vertrouwen

Lenie is al meer dan 22 jaar vrijwilliger bij de politie en geeft samen met Peter al 15 jaar voorlichtingsbijeenkomsten. "Senioren zijn goed van vertrouwen, beleefd en vriendelijk. Zo zijn ze opgevoed. De deur niet opendoen voor een ander is niet beleefd. Maar ik probeer ze er echt van te doordringen dat we in andere tijden leven en dat het niet onbeleefd is om nee te zeggen", vertelt Lenie.

Volgens haar vinden ouderen dat moeilijk: "Ik laat hun zien: ik ben 83 en zeg ook nee. Nee, ik wil dat pakketje van de buren niet. En nee, u mag niet even binnenkomen omdat er lekkage is bij de bovenburen. Als iemand zich niet kan legitimeren, laat diegene niet binnen. En houd aub de deur op een kierstandhouder. Dus doe die deur nooit helemaal open. Als je dat wel doet, kunnen ze naar binnen", vertelt Lenie.

'De kat van de buren was gevallen'

Drie tot vier keer per maand worden Peter en Lenie als duo uitgenodigd om meerdere babbeltrucs scènes voor te doen. "Ze vonden mij geschikt om het oude vrouwtje te spelen", vertelt Lenie enthousiast. Peter speelt vaak de oplichter. De scènes komen voort uit de praktijk en worden nagespeeld omdat als, vooral ouderen het zien, het beter binnenkomt.

In de openbare bibliotheek in Amsterdam werd donderdag zo'n bijeenkomst gehouden. Meerdere senioren waren aanwezig, waaronder een oudere dame die zelf eerder slachtoffer werd van een babbeltruc. 

'Kat was gevallen in mijn tuin'

Ze vertelde erover: "Er stond iemand aan de deur en die vertelde dat de kat van de buren in mijn tuin was gevallen en of hij even naar binnen mocht. Toen ik met hem meeliep naar de tuin, liet hij de deur op een kier achter mij open staan."

"Terwijl we samen 'zochten' naar de kat van de buren, was een ander al naar binnengeslopen om mijn portemonnee mee te nemen", vertelt de vrouw.

Peter legt aan het begin van de bijeenkomst heel duidelijk uit dat oplichters heel goed zijn om in te spelen op het gevoel van mensen. 

Hij deed voor wat er kan gebeuren. Peter trok zijn PostNL-jasje aan, en stapte in zijn rol als oplichter en belde aan bij Lenie met een pakketje dat zij helemaal niet besteld had. 

'Ik heb niets besteld'

"Ik heb niets besteld", zegt ze. "Misschien heeft u wel een mooie prijs gewonnen", antwoordt hij. 

Lenie dacht aan die keer dat ze mee heeft gedaan aan een kruiswoordenwedstrijd. 'Bingo', denkt de oplichter. 

"Ouderen kijken vaak te weinig naar hun transacties en hebben pas te laat door dat er iets mis is. Zet je deur altijd op een kierstandhouder als je hem opendoet voor iemand die je niet kent. Pin nooit aan de deur en neem nooit een pakketje aan dat niet voor jou is", waarschuwt Peter daarna. Vervolgens laat Lenie zien hoe het wel moet.

"Ik ben echt wakker geschud", zegt een aanwezige. "Senioren moeten echt weerbaar gemaakt worden tegen dit soort praktijken. Ik hoor zoveel schrijnende verhalen. Er wordt ingespeeld op het gevoel van eenzaamheid, misbruik gemaakt van hun eerlijkheid en hun verzwakte weerbaarheid", zegt Peter.

Ouderen langer zelfstandig

"Ouderen zijn eenzaam en vinden het al fijn als ze gebeld worden", zegt Lenie. "Ook zijn er veel die langzaam dementeren en veel niet meer doorhebben. We zitten nu met de gevolgen."

Lenie heeft een duidelijke boodschap aan haar leeftijdgenoten: "Als oudere hoef je niet altijd zo vriendelijk te zijn. Zeg nee, hoeft niet vloekend of scheldend, maar geef gewoon een duidelijke nee. Ga niet in discussie, doe de deur dicht en als ze blijven bellen, bel de politie. Ja, ook daar is de politie voor."

Andere tips:

• Oplichters zorgen voor onrust als u pint in de supermarkt. Zorg ervoor dat niemand meekijkt. Ga bijvoorbeeld voor de winkelwagen staan, zodat de er afstand is.
• Noem je pincode in de winkel nooit hardop en houdt je hand ervoor bij het intoetsen.
• De bank zal nooit telefonisch om je pincode vragen. Geef deze dan ook nooit. Hang op en bel de politie.
• Bel altijd het nummer van de bank dat u kent of van de politie of de gemeente, ga niet in op een verificatie telefoonnummer dat door de oplichter wordt gegeven.
• Laat je niet afleiden bij de pinautomaat als je pint. Zorg ervoor dat mensen afstand houden.
• Geef nooit waardevolle spullen af aan een nepagent die zegt de spullen voor je te willen bewaren in een veilige kluis.
• Vertrouw niet iedereen die boodschappen voor je doet, vraag altijd om een bonnetje. Er wordt misbruik gemaakt van je pinpas, dat kan ook door een familielid zijn of vrienden. En check na afloop je transacties.
• Schaam je niet! Maar praat erover, het kan iedereen overkomen.