Undercoverbeelden: olifantjes zwaar mishandeld voor toerisme
Vastgebonden met kettingen en touwen, tot bloedens toe geslagen en op andere wrede manieren tot gehoorzaamheid gedwongen. Dat is het lot dat veel jonge Thaise olifantjes wacht, blijkt uit nieuw onderzoek van World Animal Protection.
De dierenbeschermingsorganisatie filmde tussen 2018 en begin dit jaar undercover in zogenoemde olifantenkampen in Thailand.
Met geweld weggehaald
In die kampen worden Aziatische olifanten gehouden voor toerisme: rondjes lopen met bezoekers op hun rug, bijvoorbeeld. Om ze onderdanig te krijgen, worden ze op jonge leeftijd (rond 2 jaar) met geweld weggehaald bij hun moeder. Die wordt aan een ketting gelegd; het jong wordt weggehaald met een andere olifant om het rustig te houden.
Op de wrede beelden is te zien dat zowel moeder als jong veel stress ervaart door deze scheiding. Bij de jonge olifant Love zijn uiteindelijk elf mensen nodig om hem in bedwang te houden als hij eenmaal van zijn moeder is gescheiden.
Daarna begint de 'training' van de olifanten. Dat gebeurt met grof geweld, waarbij het gebruik van stokken (eventueel met metalen haak) en andere puntige voorwerpen niet wordt geschuwd. Zo leren ze de 'mahouts', de olifantentrainers, te gehoorzamen. Ook commando's, zoals naar de trainer toekomen of een poot optillen, krijgen ze met geweld aangeleerd.
Geen contact met wilde dieren
Het aantal olifanten dat op deze manier wordt uitgebuit in Thailand, neemt nog steeds toe. In 2017 waren het er naar schatting 2200, inmiddels zijn het volgens World Animal Protection zo'n 2800.
"Het eerlijke verhaal is dat deze training wordt gedaan omdat wij mensen gefascineerd zijn door deze dieren en dichtbij willen komen", zegt Sanne Kuijpers van World Animal Protection. De organisatie dringt er bij toeristen én bij reisorganisaties op aan om geen uitstapjes te maken of aan te bieden waarbij direct contact met wilde dieren mogelijk is.
In verschillende Nederlandse dierentuinen leven ook Aziatische olifanten. Direct contact met hen is als bezoeker al lang niet meer mogelijk. Ook hun verzorgers houden in vergelijking met vroeger steeds meer afstand, vertelt Lisa Schurman (28), olifantenverzorger bij Wildlands in Emmen.
"Tussen de olifant en de verzorger zit altijd een hek. We proberen zo min mogelijk contact met de olifanten te hebben; we willen dat ze vooral met elkaar en met de kudde bezig zijn."
Onder narcose
Dat de olifanten toch een vorm van training krijgen, is vooral om dierenartsbezoeken te vergemakkelijken. "Een olifant elke keer onder narcose brengen is niet te doen, dat is niet goed voor ze", zegt Schurman. "Dat doen we eigenlijk alleen in noodgevallen."
Voor de training van de olifanten gebruiken ze in Emmen targets, stokken van bamboe. Niet om de dieren mee te slaan, maar als verlenging van de armen. Met een klikapparaat en speciale koekjes leren ze de olifanten bepaald gedrag aan. Bijvoorbeeld om ze - uiteindelijk - hun voet in een speciaal luik te laten zetten, zodat hun nagels kunnen worden geknipt.
Lekkers tussendoor
Meedoen aan zo'n klikjestraining doen de dieren altijd op vrijwillige basis, zegt Schurman. "Ze staan hier nooit aan de ketting. We proberen elke dag even met elke olifant te oefenen, maar als ze geen zin hebben, ook geen probleem. Dan proberen we het een dag later weer. Ze kunnen zelf de keuze maken of ze de aandacht willen en wat lekkers. En dat lekkers krijgen ze ook tussendoor, niet alleen als ze binnen in zo'n box staan."
Binnen Europa zijn nog wel dierentuinen waarin de verzorgers wél bij de olifanten in het hok komen. "Het is een keuze om dat wel te doen, maar ze zijn wel bezig met richtlijnen. Zo van: als je bij de Europese vereniging van dierentuinen wilt horen, moet je je ook aan bepaalde regels houden. Bovendien is de veiligheid ook een issue. Het blijven grote, sterke en zware dieren."