Vaccinatiebereidheid niet in alle landen groot, en dat heeft gevolgen voor ons
Nederland prikt er steeds vlotter op los: iedere minuut krijgen 287 mensen een coronavaccin toegediend. Reden voor het hoge tempo is de vaccinatiebereidheid in ons land. Die ligt een stuk hoger dan in de rest van de wereld. En die terughoudendheid vormt een risico.
Dansen in de club in plaats van thuiszitten met een lockdown. De situatie in ons land is in een paar weken tijd compleet omgedraaid. Sleutel tot het succes zijn de ruim 15 miljoen prikken die inmiddels zijn gezet.
Van de zorgen om de eigen gezondheid tot weer op reis en op stap kunnen gaan. De redenen voor het laten prikken lopen uiteen. "Maar het belangrijkste is de groepsimmuniteit die hierdoor steeds dichterbij komt", vertelt immunoloog Ger Rijkers. "Daarvoor is het cruciaal dat ook de rest van de wereld meeprikt."
Stijgende lijn
Immuun word je door het coronavirus op te lopen. Maar dus ook met een vaccinatie. En dat laatste lijkt in sommige landen een probleem te worden. Zo begonnen Israël en de Verenigde Staten erg voortvarend met hun prik-campagnes. Maar het aantal dagelijks gezette prikken neemt snel af.
Dat is op onderstaande grafiek goed te zien. In Nederland schiet de lijn met het aantal gevaccineerden erg steil omhoog. Maar die van Israël en de VS zijn bijna vlak geworden. Reden is niet een tekort aan vaccins, maar een tekort aan armen.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Die tegenvallende bereidheid tot vaccineren is volgens Rijkers zorgelijk. "Om het virus er echt onder te krijgen moeten we wereldwijd naar een vaccinatiegraad van richting de 80 procent", legt de immunoloog uit. "Zeker met de varianten die steeds naar boven komen en alsmaar besmettelijker blijken."
Die benodigde 80 procent lijkt veel. Zeker als je je bedenkt dat ook het aantal mensen dat besmet raakte, bijdraagt aan de groepsimmuniteit. Maar die zijn volgens Rijkers lastig om in kaart te brengen. "Het aantal mensen dat met corona in het ziekenhuis lag, is nog wel te tellen. Maar dat je ooit een positieve pcr-test hebt gehad wil bijvoorbeeld niet zeggen dat je helemaal immuun bent."
Nederlandse traditie
Met een vaccinatiebereidheid van bijna 90 procent lijkt het in ons land dus wel goed te komen. Dat wij er zo massaal voor warm lopen past volgens Ger Rijkers in de Nederlandse traditie. "De bereidheid om baby's een DKTP-prik tegen kinkhoest en polio te geven, ligt boven de 95 procent. Bij mazelen ook ruim boven de 90 procent."
De bereidheid is in landen als de Verenigde Staten, Frankrijk en Australië een heel stuk kleiner. In onderstaande grafiek is te zien dat daar rond de 30 procent van de mensen geen coronavaccin wil. Daarbij twijfelt 11 procent van de Fransen en Amerikanen nog over een vaccinatie. In Australië is dat zelfs 20 procent.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Australië wist het coronavirus lange tijd goed buiten de deur te houden. Daarom zien veel inwoners niet meteen het nut van vaccineren in. De Verenigde Staten kreeg met 604.000 doden juist de volle laag van het coronavirus. Toch is de inentingsbereidheid ook daar een stuk lager.
"In de Verenigde Staten is het een politieke kwestie", aldus Rijkers. "Daar zijn meer dan genoeg vaccins beschikbaar. Maar in staten waar de Republikeinen aan de macht zijn, laten veel minder mensen zich prikken. Ze zien er blijkbaar een complot in van de Democraten. Erg zorgelijk."
Wantrouwen
Ook in Frankrijk heeft de tegenvallende bereidheid een politieke lading. "Fransen hebben traditioneel gezien veel meer wantrouwen richting de eigen overheid", vertelt Frankrijk-correspondent Eveline Bijlsma. ''Fransen hebben al sinds koning Lodewijk XIV een sterke, centralistische staat."
"Daardoor zijn ze gewend naar boven te kijken, eerst naar de koning, nu naar de president. Van hem wordt veel verwacht, dus teleurstelling ligt op de loer. Iedere keer dat een staatshoofd een grote belofte niet inlost, groeit het wantrouwen. Nu is het idee: dat vaccin zal ook wel niet te vertrouwen zijn."
De Franse regering probeert met een campagne de weigeraars en twijfelaars alsnog te overtuigen. Zo als onderstaande video waarin de prik als weg uit de lockdown wordt gepresenteerd.
De argwaan wordt versterkt door medische schandalen. "In de jaren 90 was er een groot hiv-schandaal. Daarbij raakten met bloedtransfusies ruim duizend mensen besmet met het aidsvirus. De overheid greep te laat in, uiteindelijk overleden 300 mensen vanwege de besmetting."
Het wantrouwen in de medische wetenschap werd die jaren nog groter door een Franse vaccinatiecampagne. "Die richtte zich op het inenten van kinderen tegen hepatitis B. In dezelfde periode nam het aantal gevallen van Multiple Sclerose (MS) toe. Uitvoerig onderzoek sloot daarna een verband tussen de twee uit. Maar dat nam het wantrouwen uiteindelijk niet weg."
Afhankelijk
Ger Rijkers hoopt dat het de Franse regering lukt om inwoners op andere gedachten te brengen. "In Nederland komen we er wel als we zo blijven doorprikken. Maar je bent afhankelijk van de situatie in de rest van de wereld."
"Want als ze daar niet genoeg vaccineren, blijf je risico lopen op nieuwe mutaties. Die vielen tot nu toe steeds mee. Maar dat sluit niet uit dat er een variant kan komen die niet alleen besmettelijker is, maar ook een stuk sterker."
