Afghaanse burgers grijpen naar wapens nu de VS weg is: 'Vrezen voor onze veiligheid'
Amerikanen zijn er maar wat blij mee, de terugkomst van militairen die in Afghanistan gestationeerd waren. Maar met elke soldaat die vertrekt nemen de zorgen van Afghanen verder toe. Want de islamitische Talibanbeweging grijpt nu het moment om toe te slaan. "We zien dat ze in korte tijd heel veel districten hebben veroverd."
Vooral in het noorden van Afghanistan zijn de Taliban aan een opmars bezig. Dit weekend veroverden zwaarbewapende strijders meerdere districten. Die waren lange tijd onder controle van het Afghaanse leger. Maar toen het geweld oplaaide vluchtten honderden militairen buurland Tadzjikistan in.
Bang
De berichten komen hard aan in Kabul, de hoofdstad van Afghanistan. "Mensen die genoeg geld hebben gaan nu het land uit", vertelt inwoner Abdul Sediq Joyenda tegen persbureau Reuters. "Omdat de Amerikaanse troepen weg zijn en mensen die niks met de overheid hebben ineens de wapens oppakken."
Volgens Ezmarai Wafa, een horlogemaker uit de hoofdstad, waren de Amerikanen een belangrijke stok achter de deur tegen de Taliban. "Wij zijn bang dat ze nu in het hele land de macht grijpen. Vanaf de aankondiging dat de VS zou vertrekken zijn onze levens negatief beïnvloed."
Op dit moment is een derde van Afghanistan in handen van de islamitische militanten. Maar op veel plekken woedt nog een hevige strijd om controle.
Volgens de Afghanen is het geen toeval dat de Taliban oprukken nu de Amerikanen weg zijn. Sleutelmoment is het recente vertrek uit luchtmachtbasis Bagram, een uur rijden van hoofdstad Kaboel. Ruim 20 jaar was de basis het zenuwcentrum van de Amerikaanse missies in Afghanistan.
Reden voor de Amerikaanse aanwezigheid in Afghanistan zijn de aanslagen van 11 september. Samen met NAVO-bondgenoten gaat Amerika de strijd aan met terreurgroep Al-Qaida en de Taliban. Door de jaren haren verbleven alleen al in Bagram 100.000 Amerikanen.
Wapens oppakken
Maar sinds deze week houden rond de enorme luchtmachtbasis Afghaanse soldaten de wacht. Ze zijn op hun hoede want de dreiging van de Taliban ligt meer dan ooit op de loer. Reden dat op veel plekken burgers bijspringen en ook de wapens oppakken.
De Nederlander Jaap van Hierden, namens hulporganisatie Cordaid in Kabul, ziet de vrees voor geweld om zich heen toenemen. "Er is elk jaar wel een offensief van de Taliban. Maar nu is het sterker dan normaal, zo proberen ze ook districten rond de grote steden te veroveren."
Die opmars is volgens hem niet alleen bedoeld om steeds verder de macht te grijpen. "Ze testen er ook het moraal van het Afghaanse leger mee. Toch zie ik een volledige militaire overwinning van de Taliban niet snel gebeuren. Al kunnen ze Afghanistan wel in een burgeroorlog storten waar moeilijk een uitgang uit te vinden valt."
Timing
Eerder deze week werd de Amerikaanse president Biden bevraagd over de opmars van de Taliban. Is de timing van het terughalen van Amerikaanse militairen nu wel verstandig? "De Afghanen zullen het zelf moeten kunnen oplossen met de luchtmacht die ze hebben. Die gaan we helpen onderhouden."
Het gaat daarbij om luchtsteun en drones voor het verzamelen van inlichtingen. Die zullen worden ingevlogen van militaire bases buiten Afghanistan. In het land zelf blijven voorlopig 650 Amerikaanse troepen om het vliegveld en de Amerikaanse ambassade te beveiligen. De kans is groot dat ook zij dit jaar huiswaarts keren.
De oorlog in Afghanistan heeft naar schatting meer dan 100.000 burgers het leven gekost. Toch willen inwoners volgens Jaap van Hierden absoluut niet terug naar de situatie van voor de inval. "Er is sociaal-economische vooruitgang geboekt en het land staat er beter voor dan in 2001", aldus de directeur van Cordaid in Afghanistan.
"Hele generaties jongeren zijn naar normale scholen gegaan waar ze juist niet leerden hoe je een geweer schoonmaakt en schiet. We moeten deze jongeren de kans geven om het bestuur in het land over te nemen en zorgen dat het land niet weer uit elkaar valt."
Teleurgesteld
Toch is dat iets waar ze in Kabul serieus rekening mee houden. "Dagelijks zien we duizenden mensen bij ambassades in de rij staan voor een visum om naar een ander land te kunnen vertrekken", aldus inwoner Sediq Joyenda tegen persbureau Reuters.
Zoals Muzhda (22) en haar familie. Zij vreest dat vrouwen onderdrukt zullen worden als de Taliban aan de macht komt. "Ik ben erg verdrietig en teleurgesteld", zegt ze tegen Reuters. "Ik had veel dromen die nu niet meer uit zullen komen."
