China onder druk gezet om kant te kiezen: 'Land zit in comfortabele positie'

Amerikaanse media meldden gisteren op basis van bronnen binnen de overheid dat Rusland sinds het begin van de invasie aan China om wapens heeft gevraagd. Of dat verzoek inderdaad is gedaan, en of China daar op in is gegaan, is niet te checken. China en Rusland ontkennen.

'Poetin is een beetje in paniek'

Volgens defensiespecialist Dick Zandee zou het best kunnen dat een hulpverzoek is gedaan. "Je ziet dat de Russische president Poetin een beetje in paniek is. Er worden manschappen teruggehaald. Je hoort ook dat ze meer en meer die Wagnerhuurlingen (een Russische paramilitaire organisatie, red.) nodig hebben. Dat duidt er allemaal dat ze in paniek zijn."

Wat is eigenlijk de houding van China deze oorlog? Na de Russische inval in Oekraïne veroordeelde het land de wapenleveringen van Westerse landen. De Chinese autoriteiten noemden dit 'olie op het vuur gooien'. Verder stelde China zich enigszins neutraal op. De Verenigde Staten hebben al aangekondigd dat China te maken krijgt met sancties als het Rusland steunt.

'Vrijwel uitgesloten'

Correspondent Roland Smid vindt het minder aannemelijk dat China Rusland steunt met wapens. Tenminste, als het gaat om militairen. "China zal zeker geen militairen sturen of militaire hulp geven aan Rusland", verwacht Smid. "Dat zal vrijwel uitgesloten zijn."

Ondertussen gaan de bombardementen door, zoals hier in Kiev:

Rusland grote wapenproducent

Ook Rob de Wijk, directeur van The Hague Centre for Strategic Studies, gelooft weinig van het bericht over de wapenleveranties. "Ik zou niet weten wat de Russen op wapengebied aan China moeten vragen", zegt hij. Rusland is juist een van de grote wapenproducenten van de wereld. "Er zal ongetwijfeld gesproken zijn over hulp, maar ik verwacht niet dat dit gaat om wapens."

Het is wel mogelijk dat Rusland Chinese communicatie- of commandosystemen gebruikt. Maar op het gebied van wapenleveranties denkt De Wijk aan desinformatie. 

Amerikanen vrezen machtsblok

De vraag is dan vooral, waarom zouden de Amerikanen dit soort nieuws verspreiden? De Wijk denkt omdat ze willen voorkomen dat Rusland en China hechter worden en een machtsblok in de wereld gaan vormen. "De Amerikanen willen Rusland uiteindelijk losweken bij China. Een toenadering van Rusland naar China is vanuit het Westen gezien niet wenselijk."

Correspondent Smid: "Waarschijnlijk wil Amerika met dit bericht China onder druk zetten om een positie te kiezen in dit conflict."

China mengt zich vooralsnog niet in het conflict. Het land zal afwachtend blijven. De Wijk: "Hooguit op economisch gebied gaan ze de Russen steunen. En dat gebeurt al, doordat de Russen zijn losgekoppeld van Swift en de Russen in zee zijn gegaan met de Chinese equivalent ervan."

China zit natuurlijk ook in een comfortabele positie, met Rusland dat ze om hulp vraagt, zegt Dick Sandee. "Ik sluit niet uit dat ze wapens gaan leveren op een manier zoals wij aan Oekraïne doen. Maar niet op grote schaal."

Toch zou je kunnen stellen: géén kant kiezen is ook een kant kiezen. Zo onthield China zich van stemming in de VN-Veiligheidsraad om Rusland te veroordelen. China had ook kunnen kiezen om tégen de resolutie te stemmen, zoals Wit-Rusland, Eritrea, Noord-Korea en Syrië deden, en zo de kant van Rusland te kiezen.

"Dat vond ik ook veelzeggend", zegt De Wijk. "Dat betekent dat ze Rusland niet hebben veroordeeld maar, en dat is belangrijker, ze zijn er ook niet achter gaan staan. Dat is zeer opvallend. Dat heeft me zeer verbaasd."

Niet logisch

Volgens Roland Smid ligt het niet voor de hand dat China voor Rusland kiest. "Alleen als je kijkt naar het economische plaatje al: China doet veel zaken met Rusland, maar veel meer zaken met landen die tegenover Rusland staan. Op economisch terrein is het niet logisch om Rusland nu vol te gaan steunen, daar komt het land mee in de problemen."