West-Oekraïne rustig? Het leven gaat verder, maar situatie blijft stressvol

De oorlog draait op dit moment vooral om de Donbasregio in het oosten van Oekraïne. Russische troepen namen daar de afgelopen 24 uur opnieuw steden onder vuur. Tientallen burgers kwamen om. Ook de staalfabriek in Marioepol werd bestormd. De gouverneur van de oostelijke regio van Donetsk zei dat gisteren 21 doden vielen bij Russische aanvallen.

Massale raketaanvallen

In het westen is het relatief rustig. Toch worden ook daar soms plaatsen getroffen door Russische raketten. Zoals gisteren: een adviseur van de Oekraïense president Zelenski noemde 'massale raketaanvallen' op de plaatsen Kirovohrad, Vinnytsja, en in de oblast Transkarpatië. Ook werden zes treinstations over verschillende plekken het land bestookt. Verder waren explosies te horen in Kiev door inzet van het luchtverdedigingssysteem.

In Lviv, vlakbij de Poolse grens, beschadigden raketten drie elektriciteitscentrales waardoor een deel van de stad zonder stroom kwam te zitten en de watervoorziening wegviel. Lviv is en was een toevluchtsoord voor degenen die de gevechten in het oosten ontvluchten. Door de aanval kwamen ziekenhuizen zonder stroom te zitten:

Hoe veilig of onveilig is het buiten de Donbas? "Ik denk eigenlijk dat het wel meevalt", reageert correspondent Olaf Koens vanuit Oekraïne. "Sommige delen zijn nu heel gevaarlijk, andere delen wáren juist heel gevaarlijk maar zijn dat nu niet meer." Gevaarlijk is het vooral in de steden dichtbij of in de Donbas die de hele dag bestookt worden met artillerie. In andere regio's is het relatief rustig.

Velen houden hart vast

Sommigen besluiten zelfs om al terug te keren, zoals de 27-jarige Margarita. Zij keerde terug naar Kiev. Anderen moeten er niet aan denken.

Iedereen maakt een andere afweging, zegt Koens. Oorlog kan op allerlei manieren gevaarlijk kan zijn, legt hij uit: In directe zin, met bombardementen waardoor je leven in gevaar is, maar ook in indirecte zin. "Er kan angst zijn voor wat er komen gaat. Niemand weet wat de toekomst brengt. Alles kan veranderen. Velen houden hun hart vast, op 9 mei vieren de Russen overwinningsdag en dan zou Poetin zomaar een nieuw offensief kunnen beginnen."

En dan zijn er ook nog de dagelijkse bombardementen, zoals hierboven genoemd. Het gaat om luchtdoelraketten, legt de correspondent uit. "Die raketten worden in best wel een hoog tempo over allerlei plaatsen afgevuurd om de infrastructuur plat te leggen", zegt Koens. "De Russen zijn op zoek naar plaatsen waar de wapenleveranties het land binnen komen. Die leveranties gaan niet via de lucht, want vliegvelden zijn kapotgeschoten, maar over land. Ze zoeken dus naar loodsen waar alles wordt opgeslagen bijvoorbeeld, of spoorlijnen die worden gebruikt voor de leveranties."

Dat Lviv werd aangevallen, is in die zin geen verrassing. De stad in het westen van Oekraïne is een toegangspoort geweest voor westerse wapens.

Strategische objecten

Ook Dick Zandee, defensie-expert van het Instituut Clingendael, zegt dat de aanvallen in het westen puur gericht zijn op de logistiek van het Oekraïense leger. "De Russen zijn uit die gebieden vertrokken, dus ze werken met langeafstandsraketten om die doelen te bestoken. Ook in Odessa zien we dat, waar het vliegveld is getroffen. Men probeert met het treffen van dat soort strategische objecten de versterking en aanvoer van brandstof te belemmeren. Dus in die zin is het niet zo dat ze zich richten op een groter deel van Oekraïne. Die aanvallen hebben een duidelijk verband met de strijd in Donbas."

Ook benzineopslagplaatsen en raffinaderijen zijn doelwit. Olaf Koens: "Wanneer je geen benzine hebt, dan is het natuurlijk lastiger om je leger te bevoorraden."

Burgers wanen zich weliswaar relatief veilig, maar hoe is het om te leven tussen al dat oorlogsgeweld? "Het luchtalarm gaat drie keer per dag af. Daar zijn mensen wel klaar mee", zegt de correspondent. "Het hangt ervan af waar je bent. In Dnipro bijvoorbeeld, ligt niemand daar nog wakker van. Mensen blijven gewoon over straat lopen. De koffiezaakjes zijn gewoon open, de bussen en de trams rijden."

'Ik hoorde: bam-bam-bam' 

Toch is het soms schrikken. Koens was gisteren in de Zuid-Oekraïense stad Odessa. "Ik zat in mijn hotelkamer. Toen hoorde ik opeens: bam-bam-bam! Dan ga je direct denken: wat was dat? Is dat Oekraïense luchtafweer dat kruisraketten probeert af te schieten? Maar je weet ook: dat lukt niet altijd. Als je dan rook omhoog ziet komen in een vorm van een paddenstoel dan weet je dat er iets geraakt is."

Oekraïners lijken het leven dus enigszins op te pakken, zo goed en zo kwaad als het gaat. "Maar je merkt soms wel heel erg dat mensen zenuwachtig zijn. Ik liet een paar dagen geleden een vork vallen in een restaurant. Dan zie je iedereen toch verschrikt om zich heen kijken, van: wat gebeurt er? Dat is misschien iets voor psychologen om te duiden, maar dat betekent dat mensen wel alert zijn."