Draait Poetin de gaskraan blijvend dicht? Zes vragen
Het kabinet zegt er serieus rekening mee te houden dat de Russische president Poetin de gaskraan naar Duitsland dichtdraait. Vandaag gaat de levensader naar Europa, pijpleiding Nord Stream 1, tien dagen dicht voor onderhoud. Maar blijft het daarbij?
1. Wat gaat er komende week gebeuren?
Van maandag 11 juli tot donderdag 21 juli staat onderhoud gepland aan Nord Stream 1, de pijpleiding waardoor gas vanuit Rusland naar Duitsland vloeit. Dat is regulier onderhoud, zegt energie-analist Jilles van den Beukel van denktank HCSS. "Alles wordt standaard nagelopen en getest. Dat gebeurt net als afgelopen jaren in de zomer en niet in de winter, als er logischerwijs meer gas gebruikt wordt."
2. Waarvoor is het kabinet dan zo bang?
Nou, dat de Russen een politiek spel zullen spelen door te verkondigen dat er bijvoorbeeld een technisch mankement is ontdekt tijdens dit onderhoud. Terwijl ze eigenlijk zelf de gaskraan verder dichtdraaien.
"Ik maak me zorgen dat de Russen na 21 juli überhaupt geen gasleveringen naar Duitsland meer gaan toesturen", zei minister voor Klimaat en Energie Rob Jetten vrijdag tegen RTL Nieuws. "Dat betekent geen acute problemen, maar daardoor wordt het wel heel ingewikkeld om gasopslagen voldoende te vullen."
Die angst wordt aangewakkerd door Duitsland, dat voor zijn gasleveringen afhankelijk is van Nord Stream 1. Jettens Duitse collega Robert Habeck noemde de vermindering van de gaslevering vorige maand 'een economische aanval op ons door Poetin'.
Duitsland ging op 23 juni over op de volgende alarmfase in het gasnoodplan. Wat erop neerkomt dat Duitsers hun gasverbruik moeten verminderen.
3. Maar Poetin is toch ook afhankelijk van inkomsten uit gas?
Jazeker. Toch ziet de Russische regering zijn gasleveringen steeds meer als een politiek instrument, zegt historicus Hubert Smeets. Zeker nu westerse landen de ene sanctie na de andere instellen tegen de Russen.
"Rusland gebruikt daarbij het motto: als wij door westerse boycots en sancties geraakt worden, dan komen wij andersom ook onze gasverplichtingen niet na. Oftewel: jij doet dit, dan doen wij dat", aldus de oprichter van kennisplatform Raam op Rusland.
4. Leidt dit uiteindelijk tot een gastekort bij ons?
Nederland is minder afhankelijk van Russisch gas dan Duitsland. Maar dat betekent zeker niet dat we er niets van zullen merken. "We zitten heel ver van fysieke tekorten vandaan", zegt energie-expert Van den Beukel. "Maar het is een glijdende schaal: bij minder gas uit Rusland krijg je te maken met steeds hogere gasprijzen - tot een punt dat de vraag uitvalt."
Op dat moment gaat het recht van de sterkste gelden bij landen die gas afnemen: het gas gaat dan naar de hoogste bieder. Van den Beukel: "Wie heeft de diepste zakken en is bereid om het meest te betalen? We zien nu al dat armere landen als Sri Lanka en Bangladesh geen benzine en diesel meer binnen kunnen halen."
5. Wat betekent dit voor mijn portemonnee?
Slecht nieuws. Het gas wordt duurder dan het al is. En dat kan heel pijnlijk worden voor huishoudens en bedrijven.
Ook kan het nog spannender worden of we de gasvoorraden wel vol genoeg krijgen voor de winter. Het kabinet zet daarom in op meer besparen van gas.
6. Is extra gaswinning in Groningen dan weer een optie?
Ja ook die onvermijdelijke vraag doemt weer op. Maar energieminister Jetten blijft bij zijn standpunt.
"We denken dat we dat de komende tijd gewoon kunnen blijven doen zonder die productie op te schroeven, maar als de Russische leveringen helemaal wegvallen, zullen alle landen meer maatregelen moeten treffen. Dat begint sowieso met heel veel meer energie besparen."