Spiraal van geweld: waarom gaat het weer mis in het Midden-Oosten?

1. Wat is er aan de hand?

Israël heeft afgelopen nacht luchtaanvallen uitgevoerd op doelen in de Gazastrook en in het zuiden van Libanon. De luchtaanvallen van Israël zijn vergeldingsacties voor raketten die zowel vanuit Libanon als uit Gaza zijn afgevuurd op Israëlisch grondgebied. Die raketten waren waarschijnlijk afgevuurd door leden van de Palestijnse militie Hamas, die het in Gaza voor het zeggen heeft en ook veel aanhangers heeft in het zuiden van Libanon. Op Israëlisch grondgebied zijn daarbij twee mensen lichtgewond geraakt en een aantal gebouwen zijn beschadigd.

De vergeldingsbombardementen werden uitgevoerd op het Libanese platteland, daarbij zou er schade zijn veroorzaakt aan auto’s, huizen en een boerderij. In Gaza zijn ongeveer tien locaties gebombardeerd. Volgens het Israëlische leger gaat het om locaties waar Hamas wapens zou maken of bewaren. Het Palestijnse ministerie van Gezondheid zegt echter dat ook een kinderziekenhuis in Gaza-stad beschadigd is geraakt. 

2. Wat ging hieraan vooraf? 

Een paar dagen geleden, op dinsdagavond, viel de Israëlische politie de Al-Aqsamoskee binnen. Dat terrein is een van de heiligste plekken volgens de islam. Ook joden, die het gebied de Tempelberg noemen, hechten grote waarde aan de plek.

In de moskee waren op het moment van de inval moslims aan het bidden na het verbreken van het vasten. Op videobeelden is te zien dat er grof geweld werd gebruikt, en dat mensen werden geslagen met geweerkolven en politieknuppels. Meer dan 350 mensen werden opgepakt of hardhandig de moskee uitgewerkt. 

In een reactie daarop braken rellen uit rondom het moskeecomplex op de Tempelberg. Woensdag viel de politie weer binnen en gisteren werden er dus raketten afgevuurd vanuit Libanon en Gaza. 

3. Waarom is dit gevaarlijk? 

Er is een spiraal van geweld gestart die moeilijk lijkt te beëindigen, en bij iedere actie en reactie iets heftiger wordt. Het doet denken aan de oorlog die in mei 2021 werd uitgevochten tussen Hamas en Israël. Ook toen begon het geweld met het binnenvallen van de Al-Aqsamoskee aan het einde van de ramadan, waarna Hamas als wraak raketten afvuurde vanuit Gaza. Israël begon daarna aan een grootschalig bombardement van de Gazastrook. 256 Palestijnen kwamen daarbij om het leven, duizenden raakten gewond. 

Door joden wordt deze week het belangrijke feest Pesach gevierd, moslims zitten midden in de ramadan. De kans bestaat dat vandaag, bij of na het vrijdagmiddaggebed opnieuw rellen uitbreken, wat kan leiden tot verdere escalatie. 

4. Hoe wordt er gereageerd? 

Libanon is woest dat er luchtaanvallen op het land zijn uitgevoerd en gaat een klacht indienen bij de Verenigde Naties. Het Israëlische leger zegt dat ze 'niet zullen toestaan dat terreurgroep Hamas vanuit Libanon opereert'. De Israeli's houden Libanon verantwoordelijk voor raketten die vanaf hun grondgebied zijn afgevuurd, al wordt benadrukt dat de aanval van een Palestijnse groepering komt.

De relatie tussen Libanon en Israël is slecht. In 2006 voerden de landen voor het laatst oorlog. In Libanon is een vredesmissie van de VN gestationeerd. Het hoofd van die missie heeft met de autoriteiten van beide landen gesproken en zegt dat zowel Israël als Libanon geen nieuwe oorlog willen starten. De VN beschouwt de escalatie als 'extreem serieus'. Ook de Amerikaanse overheid zegt zeer bezorgd te zijn en roept alle partijen op om verdere escalatie te voorkomen. 

Hamasleider Ismail Haniyeh zegt dat de Palestijnen 'niet met de armen over elkaar zullen blijven zitten', en zullen blijven reageren op enige agressie door het Israëlische leger.