Olympisch openwaterzwemmen in Seine onzeker door sterke stroming, 'maar goede hoop'

De enige Nederlandse deelnemer in Parijs, de olympisch kampioene openwaterzwemmen van 2016 Sharon van Rouwendaal, komt in actie op 8 augustus. Althans, als alles meezit. Want de organisatie zit nog met twee onzekere factoren: of de waterkwaliteit aan de eisen voldoet moet nog blijken, en de stroming mag niet te sterk zijn. Dat laatste is nu (nog) wel het geval.

Van Rouwendaal zelf uitte eerder deze week haar zorgen. Het water stroomde vorige week nog met een gangetje van ruim 1 meter per seconde door de Seine. En dat terwijl Van Rouwendaal onlangs tijdens een training '50 minuten deed over een rondje in plaats van 20 minuten' bij een tegenstroom van 0,7 meter per seconde. "Bij 0,5 wordt het een hele lange race en bij 1,2 halen we het einde niet eens", zei ze.

Officieel houdt de internationale zwembond een maximum aan van 0,5 meter per seconde, maar daar kan van worden afgeweken.

Omgaan met de elementen

Maarten van der Weijden, die in 2008 met de gouden olympische medaille aan de haal ging op dit onderdeel, begrijpt de zorgen. "Bij een heel sterke tegenstroming veranderen de omstandigheden misschien zodanig dat het een heel nieuw spel wordt. Dan moet je tactisch gaan zwemmen; in de binnenbocht stroomt het water langzamer dan in de buitenbocht. En de race duurt langer, daar moet je dus ook op voorbereid zijn."

Maar hij relativeert de rol van de stroming ook meteen. Want onvoorspelbaar weer hoort bij de sport, vindt Van der Weijden: "Je moet nu eenmaal omgaan met de elementen. Soms is het koud, dan weer warm. Je kan in de volle zon zwemmen, in zout of zoet water, windstil of harde wind... dat zijn allemaal dingen waar je als professionele openwaterzwemmer mee moet kunnen dealen."

Van der Weijden rekent voor dat Van Rouwendaal ongeveer 1,6 meter per seconde zwemt. Heeft ze op delen van het traject 1 meter per seconde tegenstroom, dan duurt de race – in totaal 10 kilometer – inderdaad aanmerkelijk langer, 'maar ze zou het eind wel halen'.

Ook Ferry Weertman, de sterkste op dit onderdeel bij de olympische race van 2016, vindt dat openwaterzwemmers met de elementen moeten kunnen omgaan. "De deelnemers zijn allemaal getrainde atleten, die moeten het aankunnen als de race wat langer duurt. Sharon heeft ervaring op de langere afstanden, inclusief de 25 kilometer, dat moet voor haar dus geen probleem zijn."

Als eerste aantikken

Weertman wijst er bovendien op dat de zwemmers niet bezig hoeven zijn met een wereldrecord, en dus niet de hele wedstrijd lang voluit hoeven met z'n allen. "Als je maar als eerste aantikt."

Hij denkt wel dat de stroming gevolgen heeft voor de manier van zwemmen. In stiller water kun je langer in het water 'glijden' na een slag. Bij een tegenstroom zou je dan sneller tot stilstand komen, dus maken de zwemmers snellere, kortere slagen. "Ervaren zwemmers maken die switch gemakkelijk."

Weertman, lid van de organiserende technische commissie van de internationale zwembond World Aquatics (voorheen bekend als FINA), zegt de ontwikkelingen 'met enige spanning' te volgen, maar hij verwacht wel dat de wedstrijd zoals gepland in de beroemde rivier gezwommen kan worden. "Ik verwacht dat de stroming op tijd af zal zwakken. We hebben een heel nat voorjaar en begin van de zomer gehad. De rivieren pompen veel water de Seine in, daardoor is de stroming sterk. Maar de weersverwachting ziet er goed uit, het lijkt droog te blijven voorlopig. Ik heb goede hoop dat het toch gaat lukken, want de Seine als decor, met de Eiffeltoren op de achtergrond, is wel schitterend."

Alternatief is stuk minder iconisch

De alternatieve locatie zou een heel stuk minder iconisch zijn: de organisatie heeft bekendgemaakt dat de zwemmers op 8 (de vrouwen) en 9 augustus (de mannen) eventueel moeten uitwijken naar een roei- en kanobaan. Het is ook nog mogelijk dat de wedstrijd een paar dagen wordt verplaatst, al is dat ook afhankelijk van de triatlon, die de Seine als strijdperk wil gebruiken op 30 en 31 juli en 5 augustus.

Eerder waren er ook veel zorgen over de waterkwaliteit, maar het lijkt erop dat de Seine op tijd schoon genoeg zal zijn. Om dat te bewijzen sprong de Parijse burgemeester Hidalgo deze week de rivier in om een stukje te zwemmen, en ook president Macron heeft aangekondigd dat te zullen doen.