Oud-marinier, journalist, moordenaar en 21 anderen vrij: zo ging het
Bij de grootste gevangenenruil sinds de Koude Oorlog zijn zestien mensen vrijgelaten uit Russische en Belarussische gevangenissen. The Wall Street Journal-journalist Evan Gershkovich kwam naar huis, net als ex-marinier Paul Whelan. In ruil daarvoor kwamen er acht Russen vrij. Een naam ontbrak: 'Navalny had er bij moeten zijn.'
Na dagen van geruchten landde gistermiddag in de Turkse stad Ankara een vliegtuig met gevangenen die door het regime van Vladimir Poetin waren vrijgelaten. Het gaat om drie Amerikanen, vijf Duitsers en acht Russen. Meerdere gevangenen hebben een dubbele nationaliteit.
In ruil daarvoor krijgt Rusland acht gevangenen terug, onder wie de veroordeelde moordenaar Vadim Krasikov. Zij werden door Amerika en verschillende Europese landen vrijgelaten en zijn weer terug op Russische bodem. President Vladimir Poetin ving ze persoonlijk op in de buurt van Moskou.
Bekende namen
De bekendste gevangenen die zijn vrijgelaten zijn de Amerikanen Evan Gershkovich (32), journalist bij The Wall Street Journal (WSJ), en oud-marinier Paul Whelan (54). Zij vliegen samen met de vrijgelaten Amerikaan Alsu Kurmasheva, ook een journalist, en de Brits-Russische activist Vladimir Kara-Murz naar de VS.
Bekijk hier beelden van de vrijlatingen op Russische staatstelevisie:
"Deze families hebben de hoop nooit verloren", zei president Joe Biden over de vrijlatingen. "Vandaag zullen ze herenigd worden met het ontbrekende stukje van hun ziel." De Amerikaanse president gaf een persconferentie met de families naast zich en roemde de gevangenenruil tussen Rusland en het Westen als 'een knap staaltje diplomatie'.
'Diplomatiek spel'
"Het is de grootste gevangenenruil sinds het einde van de Koude Oorlog", zegt correspondent Erik Mouthaan. "Biden en zijn adviseurs zijn er jaren mee bezig geweest. Ze onderhandelden niet alleen met Rusland, maar ook met Turkije, Polen, Noorwegen en Slovenië."
Vicepresident Kamala Harris kreeg de Duitsers zover dat ze de veroordeelde Russische moordenaar Krasikov uit hun gevangenis zouden laten. Hij doodde de Tsjetsjeens-Georgische dissident Tornike Changosjvili in Berlijn, op enkele minuten wandelen van het kantoor van Angela Merkel. Dat hij toch is vrijgelaten 'was een diplomatiek spel van de hoogste orde', zegt Mouthaan.
De Amerikaanse nationale veiligheidsadviseur Jake Sullivan gaf ook tekst en uitleg over de gevangenenruil. Zo zei hij dat Aleksej Navalny – het gezicht van de Russische oppositie – ook geruild had moeten worden. "We werkten aan een plan waar hij ook bij betrokken was", zei Sullivan.
Navalny overleed begin dit jaar in een Russische strafkolonie. Sullivan schoot vol toen hij het had over de families van de opgesloten Amerikanen die hij de afgelopen tijd bijstond. "Dat waren niet altijd makkelijke gesprekken", zei hij.
Bekijk dat fragment hier:
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
De weduwe van Navalny zei na de gevangenenruil blij te zijn dat Rusland meerdere Russen heeft vrijgelaten. "Niemand zou gegijzeld moeten worden door Poetin, onderworpen aan marteling of achtergelaten om te sterven in zijn gevangenissen", schreef ze op X. Een deel van de vrijgekomen Russen werkte samen met haar echtgenoot.
De Russische oud-president Dmitri Medvedev liet na de ruil weten dat verraders van Rusland moeten 'rotten in de kerkers en sterven in de gevangenis', maar dat het 'nuttiger' is voor Rusland om landgenoten terug te halen.
In Turkije is intussen veel lof voor de nationale inlichtingendienst die de ruil mogelijk maakte. "Een historische operatie", stelde het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken. Het land wierp zich al vaker op als bemiddelaar tussen Rusland en het Westen.
De Duitse regering heeft laten weten dat het besluit om de Russische moordenaar Krasikov vrij te laten 'niet lichtvaardig is genomen'. Dat gebeurde 'uit solidariteit met de VS', meldden de Duitsers. Biden had al gezegd dat Duitsland concessies moest doen om de ruil mogelijk te maken. Volgens The Wall Street Journal fungeerde Krasikov als een 'spil'. Poetin hintte begin dit jaar al dat hij Gershkovich wilde ruilen voor Krasikov.
'Cynisme van Poetin'
De hoofdredacteur van The Wall Street Journal noemde het 'voorspelbaar' dat Gershkovich en anderen hun vrijheid terugkregen in ruil voor veroordeelde Russen in het Westen. Ze zei dat dit 'de enige oplossing gezien het cynisme van Poetin'.
In deze video deelt Rusland-correspondent Olaf Koens zijn kijk op de gevangenenruil: