Paus Franciscus vier dagen in België: 'Dit wordt zijn moeilijkste reis ooit'

Het vierdaagse bezoek van paus Franciscus aan België is aan de ene kant een traditioneel bezoek: hij gaat langs bij de Belgische koning Filip, hij spreekt over thema's die hem aan het hart gaan zoals ecologie, kwetsbaren in de samenleving en migratie en er is een 'massamis' waar ongeveer 40.000 geïnteresseerden bij aanwezig kunnen zijn. 

Toch denkt Hendro Munsterman dat het bezoek aan België de moeilijkste pausreis van paus Franciscus ooit wordt. 

Hot topic 

Munsterman werkt als Vaticaan-correspondent voor het Nederlands Dagblad in Rome en reist de komende dagen met het staatshoofd mee. Hij weet dat het seksuele misbruik binnen de katholieke kerk een hot topic is in België. "Vooral in Vlaanderen heerst er woede tegenover de kerk. Er is vorig jaar een serie over het verborgen misbruik gemaakt en die heeft in België heel veel losgemaakt. Het voedt het antikatholicisme en daar moet de paus iets mee."

Paus Franciscus zal tijdens zijn bezoek aan België 'in alle discretie' met slachtoffers van seksueel misbruik spreken, maar Munsterman en ook deskundige Stijn Fens verwachten dat de paus de misstanden in het openbaar gaat aankaarten. Spannend daarbij is vooral de manier waarop het staatshoofd dat gaat doen. 

"Misschien gaat hij wel openlijk excuses aanbieden", oppert Vaticaankenner bij KRO-NCRV Stijn Fens, die ook in België is om het bezoek te volgen. "Maar ik verwacht niet dat de paus in een paar dagen tijd al het ontstane leed kan wegnemen."

'Geen bange paus'

Franciscus heeft overigens eerder Ierland en Canada bezocht, waar ook seksueel misbruik binnen de rooms-katholieke kerk heeft plaatsgevonden. Munsterman: "Dit is een gewaagd bezoek, maar deze paus is geen bange paus. Hij zoekt constant de grenzen op. Weinig mensen zitten op hem te wachten, maar hij vlucht niet. Hij wil het dialoog aangaan, de pijn zien en wonden helen."

In 1995 werd België voor het laatst door een paus bezocht. Dat was niet Franciscus, maar een van zijn voorgangers, Johannes Paulus II. Aanleiding voor het komende bezoek is het feit dat de Katholieke Universiteit Leuven 600 jaar bestaat.

Maar dat is niet de enige reden dat hij België aandoet. Zo benadrukken Munsterman en Fens dat de paus betere banden heeft met ons buurland dan die met Nederland. De paus kiest ook niet voor een bezoek aan bijvoorbeeld Maastricht, waardoor Fens concludeert dat in Nederland langsgaan kennelijk geen prioriteit is.

Moderne samenleving

Het hoofd van de rooms-katholieke kerk moet voor een bezoek uitgenodigd worden door het staatshoofd van het desbetreffende land, maar ook door de bisschoppen. Volgens beide kenners verschillen de bisschoppen in België nogal van die in Nederland. Zo zijn de Nederlandse een stuk conservatiever als het gaat over thema's als het huwelijk voor mensen van hetzelfde geslacht, de lhbtiq+-gemeenschap en de rol van vrouwen.

Munsterman: "De visie van de Belgische bisschoppen op de moderne samenleving past beter bij die van paus Franciscus. De samenleving is ontkerkelijkt en dat willen deze katholieken niet veranderen, maar ze proberen ervan te leren."

Maar ook al waren de 40.000 kaartjes voor de massamis aanstaande zondag binnen anderhalf uur uitverkocht, het blijft volgens Fens spannend of al deze mensen ook echt komen opdagen in het Koning Boudewijnstadion.

Laatste bezoek aan Nederland

Paus Franciscus heeft ook in Luxemburg ontmoetingen, namelijk met de groothertog van Luxemburg, premier Luc Frieden en de katholieke gemeenschap. Het enige land binnen de Benelux waar hij zijn gezicht niet laat zien, is Nederland. 

Wat daarbij mee kan spelen is dat het laatste bezoek dat een paus aan Nederland bracht, in 1985, uitliep op een grote teleurstelling. De straten bleven leeg, er vonden demonstraties plaats: Stijn Fens weet nog 'hoe de stenen door de lucht vliegen'. 

Deze dagen reizen er alsnog een paar honderd Nederlanders naar België. Onder hen zijn bisschoppen, maar ook veel jongeren. Volgens Fens heeft dat te maken met Franciscus' aandacht voor klimaat en vluchtelingen.