Striktere hoofddoekwet Iran toch niet gehandhaafd: 'Maar nog steeds bang om doodgeslagen te worden'
Iran zegt vrouwen toch niet strenger te bestraffen als zij de kledingvoorschriften overtreden. Een nieuwe wet, die vorige maand zou ingaan, wordt niet gehandhaafd. "Maar niemand hier is écht blij", vertelt Yasmin vanuit Teheran aan RTL Nieuws. "De angst blijft."
"Ironisch", noemt de 26-jarige Yasmin (niet haar echte naam) de aankondiging van de Iraanse vicepresident Mohammad Javad Zarif. Iran wil 'geen vrouwen onderdrukken', zei hij gisteren bij het World Economic Forum (WEF) in Zwitserland. Maar als vrouw ervaart Yasmin elke dag de angst om te worden gearresteerd of doodgeslagen. "Onderdrukking is hier van alle dag." Het is de reden waarom Yasmin anoniem wil blijven.
De nieuwe wet, die dus nu niet wordt gehandhaafd, zou 'naaktheid, onfatsoenlijkheid, het afdoen van de hoofddoek en slechte kleding' strafbaar moeten maken. Dat zou onder meer betekenen dat de haren van vrouwen niet zichtbaar mogen zijn. Ook lichaamsdelen onder de nek − met uitzondering van handen en voeten − mochten volgens die wet niet te zien zijn. Bij overtreding zouden de straffen hoger worden dan voorheen, van geldboetes van duizenden euro's tot aan de doodstraf.
Dat Iran nu toch een andere boodschap laat horen, op een groot internationaal evenement nog wel, verbaast Midden-Oostendeskundigen Koert Debeuf (Vrije Universiteit Brussel) en Carolien Roelants (NRC) niets. Het heeft volgens beiden vrij weinig te maken met vrouwenrechten zelf en veel meer met de status van Iran.
Want het land bevindt zich in een isolement, benadrukken de twee deskundigen. In de afgelopen maanden raakte zowel bondgenoot Hamas in Gaza als Hezbollah in Libanon sterk verzwakt door de oorlog met Israël. "Dat verzwakt Iran zelf", stelt Debeuf. Iran wil uit dat isolement komen. "Daarom doet het land zich nu lief, gematigd en vriendelijk voor naar de buitenwereld", vult Roelants aan.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
De internationale wereld te vriend houden is belangrijk om het hoofd te bieden aan de binnenlandse crisis die zich er op dit moment afspeelt. Met name door sancties gaat het al maanden slecht met de economie. "Daar wil Iran vanaf", zegt Roelants.
Economische nood
Deze maand bedroeg de inflatie ruim 30 procent en de maand ervoor zelfs nog meer. Iraniërs hebben honger of komen niet rond. "Het beïnvloedt iedereen", verzucht Yasmin. Zelf moest ze daardoor onlangs haar vakantie afblazen en een vriendin verloor haar huis. "Het leidt tot woede en veroorzaakt spanning."
Dus ligt een volksopstand op de loer, legt Yasmin uit. "Mensen zijn al boos en het uitvoeren de nieuwe wet had weleens voor de druppel kunnen zorgen." Debeuf en Roelants bevestigen dit. "De regering gaat dat protest liever uit de weg." Eerder deze maand zei een regeringswoordvoerder dat de wetsvoorstellen vertraging hadden opgelopen vanwege een aantal bepalingen die 'ernstige sociale gevolgen hadden kunnen hebben'.
Het weer toelaten van WhatsApp is een andere actie met een gematigde toon die Iran onlangs aankondigde. Volgens zowel Debeuf als Roelants laat dit een patroon zien. "Ze zijn bang voor opstanden en revoluties, dus ze durven mensen niet al te kwaad te maken", zegt Debeuf.
Trots op niets
Hoewel het niet-uitvoeren van de strengere wet mogelijk een volksopstand voorkomt, denkt Yasmin dat het weinig zal veranderen voor Iraanse vrouwen. "Het concept blijft hetzelfde: de onderdrukking van vrouwen."
Veel van haar vrienden hebben daarom überhaupt nooit van de wet gehoord. "We zullen ons ook niet anders gaan gedragen." Zelf draagt Yasmin vastbesloten geen hoofddoek – een keuze met gevolgen, want het zorgt dagelijks voor angst. Toch is ze zeker niet de enige: in de hoofdstad gaan nog altijd veel vrouwen zonder hoofddoek de straat op.
Dat hun vicepresident nu in Zwitserland de wereld laat weten vrouwen niet te willen onderdrukken en de wet daarom niet te zullen handhaven, noemt Yasmin respectloos. "Als je eerst iets gewelddadigs wilt doen en je besluit het dan toch niet te doen, hoe kun je daar dan trots op zijn?" Ze benadrukt dat ook niemand uit haar omgeving blij is met dit nieuws en vergelijkt het met de ban van WhatsApp die nu is opgeheven. "Ze geven je iets terug, maar het gaat om een recht dat ze eerder juist van je hadden afgepakt."
Of de wet definitief van de baan is, weet niemand, maar Roelants kan zich niet voorstellen dat die alsnog snel wordt ingevoerd. "Met deze economische nood en spanning in het land zullen ze dat voorlopig niet doen."