Trump voert druk op tegen media: journalisten worden vervangen door rechtse influencers
De Amerikaanse president Donald Trump voert de druk op de Amerikaanse pers steeds verder op. Met rechtszaken, publieke aanvallen en het recentelijk weren van kritische media in het Witte Huis probeert hij berichtgeving die hem niet zint, te ontmoedigen. "We zijn op een punt aangekomen dat zijn aanhangers hem zouden geloven als hij zou zeggen dat de aarde toch plat is", zegt correspondent Erik Mouthaan.
Trump heeft aangekondigd zelf te bepalen welke media verslag mogen doen in het Witte Huis. Er zijn elke dag tientallen journalisten in het Witte Huis, maar die passen niet allemaal in het Oval Office of op Air Force One, het presidentiële vliegtuig van Trump. Daarom is er een selectie van journalisten, de mediapool genoemd, die wel elke stap van de president vastlegt en toegang heeft tot het vliegtuig en het Oval Office.
De pool rouleert continu en deelt info en beelden met mediaorganisaties en journalisten van over de hele wereld. De samenstelling van deze pool werd sinds 1914 bepaald door een groep journalisten genaamd 'The White House Correspondents' Association. "Die vereniging heeft decennialang bepaald welke journalisten vragen mogen stellen aan de president van de Verenigde Staten", zegt de woordvoerder van het Witte Huis, Karoline Leavitt. "Dat is nu voorbij."
"Elke president wordt beter van kritische journalisten en bevragingen," zegt correspondent Erik Mouthaan. "In een democratie hoort de leider verantwoording af te leggen aan zijn kiezers, en transparant te zijn. Als deze persoon zich alleen maar omringd met PR-types, krijgt de burger niet het volledige beeld."
Golf van Mexico
Eerder bepaalde Trump dat het Amerikaanse persbureau AP niet langer in het Oval Office mag komen of met hem mag meereizen in zijn presidentiële vliegtuig. Dit vanwege onvrede van Trump over het feit dat AP weigerde om de Golf van Mexico, de Golf van Amerika te noemen. De Amerikaanse president tekende in januari een decreet waarin hij het watergebied hernoemde.
AP zegt die wijziging in zijn stukken niet door te voeren, omdat de Golf van Mexico al meer dan 400 jaar zo wordt genoemd en zijn stijlgids verslaggevers voorschrijft namen en aanduidingen te gebruiken die gemakkelijk herkenbaar zijn voor een wereldwijd publiek.
Het Amerikaanse persbureau heeft een rechtszaak aangespannen tegen drie medewerkers van het Witte Huis vanwege het besluit van Trump. "De president wil af van journalisten die lastige vragen stellen," stelt Mouthaan. "Daarom is hij al meer dan tien jaar bezig om hen als leugenaars te bestempelen. Door nu ook de journalisten uit het Witte Huis te zetten, houdt hij hen op afstand".
Donald Trump sprak eerder deze week het Congres toe. Hij verdedigde zijn beleid, maar correspondent Erik Mouthaan legt in deze video uit dat zijn populariteit aan het dalen is:
Influencers en rechtse activisten
Dat laatste bleek ook tijdens de ontmoeting tussen Trump en de Oekraïense president Zelensky, waarbij een door het Witte Huis geaccrediteerde journalist, Brian Glenn, werkzaam bij het rechtse medium Real America's Voice, Zelensky de vraag stelde: "Waarom draagt u geen pak? Heeft u soms geen pak?" De journalist oordeelde dat de Oekraïense leider 'geen respect' toonde.
"Die man is geen echte journalist, het is een rechtse activist die toegang krijgt tot het Oval Office," zegt Mouthaan. "Hij leek meer een medewerker van Trump, hij deed mee aan het aanvallen van Zelensky."
Volgens het Witte Huis-woordvoerder Leavitt vertegenwoordigt de traditionele media niet meer het Amerikaanse volk en is het daarom dus van belang om andere media toe te voegen aan de pool.
Trump laat naast rechtse activisten, ook influencers in het Witte Huis. "Enkele weken geleden werden er mappen met documenten over de Epstein-zaak vrijgegeven. Die mappen worden aan rechtse influencers en activisten overhandigd. Daarmee laat Trump zien: ik geef dit niet aan 'linkse' journalisten; die zijn niet te vertrouwen," zegt Mouthaan. De informatie bleek tegen te vallen, gaven de influencers toe.
Enkele weken eerder nam het Pentagon onder Trumps leiding de beslissing om grote media, zoals NBC News, The New York Times en CNN, uit het gebouw te zetten. Media kunnen kantoorruimte krijgen in het Pentagon om verslag te doen van het ministerie van Defensie. Bovengenoemde media zat hier al bijna 50 jaar, maar kregen te horen dat ze hun kantoor moesten verlaten omdat er geen plek meer voor hen was. De ruimte werd vervolgens gegeven aan rechtse, conservatieve media, zoals de New York Post, One America News Network en Breitbart News Network.
Spanningen met media
Opvallend is dat de Russische staatsmedia aanwezig was in het Oval Office tijdens de ontmoeting van de Oekraïense president Zelensky en Trump vorige week vrijdag. Hierover zei het Witte Huis dat dit per ongeluk zou zijn gebeurd. De journalist had wel accreditatie voor het Witte Huis, maar was niet toegestaan in de media pool van het Oval Office. Mouthaan: "Je komt niet zomaar het Oval Office in. Het voelt gek aan dat een journalist van Russische staatsmedia daar zomaar stond".
En terwijl Oekraïne met de rug tegen de muur wordt gezet, zijn ze in Rusland blij verrast over de acties van Trump. Op de Russische staatstelevisie vallen presentatoren van de ene verbazing in de andere:
De spanningen tussen Trump en de media zijn niet nieuw. Hij schuwt openlijke kritiek niet en haalt regelmatig uit naar de media tijdens publieke gelegenheden. Zo noemde hij een journalist van CNN een 'nasty person', noemde hij de journalistiek 'de ware vijand van het publiek' en dreigde hij meerdere keren om de zendvergunningen van verschillende Amerikaanse media in te trekken.
De juridische druk op de media neemt eveneens toe. Trump heeft in het verleden schikkingen getroffen met onder meer de Amerikaanse nieuwszender ABC naar aanleiding van vermeende smaad. ABC's moederbedrijf, The Walt Disney Co., gaf in totaal 16 miljoen dollar aan Trumps presidentiële bibliotheek om de smaadzaak te schikken. Dit ging over opmerkingen over Trumps rechtszaken door journalist George Stephanopoulos. De anchor van een 'Buitenhof'-achtig programma zei ten onrechte op zender dat Trump in een civiele rechtszaak aansprakelijk was gesteld voor 'verkrachting' terwijl het 'aanranding' was.
60 Minutes
Ook een ander nieuwsmedium, CBS News, is verwikkeld in een zaak, waarbij de zender wordt beschuldigd van partijdige bewerking van een interview met Kamala Harris in het nieuwsprogramma '60 Minutes'. Volgens Trump heeft de zender twee verschillende fragmenten van haar interview gebruikt in twee van hun nieuwsprogramma's en zou dat geen eerlijk beeld geven van het interview.
"Wat 60 minutes deed, was totaal onschuldig en op geen manier pro-Harris", zegt Mouthaan. "Maar Trump grijpt het aan om de media nog meer aan te vallen. Hij ziet het belang niet in van een vrije pers. Sterker nog; die staat hem in de weg. Als hij mensen kan overtuigen dat het best bekeken nieuwsprogramma in Amerika, 60 Minutes, een leugen is, dan hoeft hij zich verder geen zorgen meer te maken."
Volgens Mouthaan is dit een strategie die Trump al sinds 2015 toepast: "Je brengt journalisten, maar ook wetenschappers, en onafhankelijke factcheckers in diskrediet, tot het punt dat jouw aanhang alleen jóu nog gelooft. We zijn op een punt aangekomen dat zijn aanhangers hem zouden geloven als hij zou zeggen dat de aarde toch plat is".
De woordvoerder van het Witte Huis zegt juist dat het Witte Huis erg transparant is, aangezien Trump dagelijks met journalisten praat tijdens persconferenties en 'met linkse én rechtse journalisten praat'.